Ramazan Kolileri vergi ve muhasebe .....

Yardımın İşletme Personeline Dağıtılması Durumunda:Vergi mevzuatımıza göre, işletmelerce kendi personeline dağıtılan yardım kolileri, onlara yapılmış ‘ayni ücret’ ödemesi hükmünde olup, bunların o kapsamda vergilendirilmesi gerekmektedir.KDV dâhil alış bedeli toplamını oluşturan tutarın personele verilmiş net ücret olarak değerlendirilip buna göre hesaplama yapılması gerekir. 

KDV dâhil alış bedeli, ilgili personelin, yılbaşından o güne kadar işletmeden almış olduğu nakdi ve varsa ayni başka ücretlerin toplamına ilave edilerek brüte tamamlanır. Bu şekilde hesaplanacak toplam brüt tutar üzerinden çalışanın ücretine ait gelir vergisi ve damga vergisi hesaplanır. 

İşletmenin, çalışanın brüt ücret geliri üzerinden, onun adına, ‘stopaj’ adı altında hesaplamış olduğu gelir vergisi ile damga vergisini götürüp vergi dairesine beyan ederek ödemesi gerekiyor.İşletme, daha sonra; dağıttığı erzak paketinin alış bedeli ve alış sırasında ödediği KDV ile bu ikisinin toplamı üzerinden hesaplayıp vergi dairesine ödemiş olduğu stopaj gelir vergisi ve damga vergisinin toplam tutarını kendisine ait yıllık gelir ya da kurumlar vergisinin hesabında gider olarak dikkate alabilir.

Yardım Paketleri İçin Ödenmiş Olan KDV’nin İndirimi Mümkün mü? Hayır, mümkün değil. 

Önceden, yani malın satın alındığı dönemde indirimlere dâhil edildiyse şayet; bu verginin, yardımın personele verildiği aya ait KDV beyannamesindeki ‘hesaplanan KDV’ye ilave edilmek suretiyle indirimlerden çıkarılması gerekmektedir.

İşletme Sahipleriyle Şirket Ortaklarının Şahsi Varlıklarından Personele Yaptıkları Yardımlar: Yukarıda anlattıklarımız, dağıtılan yardım kolilerinin işletme aktifine kayıtlı paralardan karşılandığı durumlar için geçerlidir. Şirket ortaklarıyla işletme sahiplerinin, şahsi paralarıyla karşılayacakları erzakın dağıtımı, kendi personellerine verilse bile, personel yönünden ücret sayılmayacağı gibi, bunların bedellerinin işletmeye ait ticari kazançtan indirilmesi de mümkün değildir.

Erzak Kolisinin Değeri Üzerinden SGK Primimi Hesaplanacak mı?  Hayır, bu şekilde dağıtılan erzak yardımı ‘ayni yardım’ kapsamında değerlendirildiği için, bunlar üzerinden sigorta primi ve işsizlik sigortası pirimi hesaplanmasına gerek yoktur. 

Yardımların İşletme Personeli Dışındaki Kişilere Verilmesi Durumunda:   Bu durumda herhangi bir ücretten söz edilemeyeceği gibi, işletme varlığından karşılanacak böyle bir yardım dağıtımının vergiden indirilmesi de mümkün değildir. İşletme sahipleriyle şirket ortakları bu yardımı kendi ceplerinden yapmışlarsa işletmeyi ilgilendiren bir durum yok demektir zaten.  Sorun, bu yardımların işletmeye ait paradan finanse edilmiş olması durumunda gündeme gelmektedir. Bu durumda, dağıtılan kolilerin ne alış ya da maliyet bedellerinin ne de bünyelerindeki KDV’nin vergi uygulamasında herhangi bir biçimde indirilmesi mümkün değildir.  Önceden indirildiyse de gerekli düzeltme işlemlerinin yaptırılması gerekir. İşletme sahip ve yöneticilerinin bu konuda hassa olmaları önem arz etmektedir.  Daha sonra vergi incelemesi geçirirlerse eğer, bu konuda birtakım vergi cezalarıyla muhatap kalabileceklerini unutmamaları gerekiyor.

Erzak Kolilerinin Yardım Toplayan Kurum ve Kuruluşlara Verilmesi Durumunda: Yardımın verildiği kurum ve kuruluşun statüsü önem arz etmektedir burada.  İşletme kaynaklarından karşılanarak yapılacak yardımların verildiği bu kuruluşların sıradan dernek ya da vakıflar olması durumunda, bunların, işletmeye ait vergilerin hesabında gider ya da indirim konusu yapılması mümkün değildir. 

Ancak, ‘kamuya yararlı’ dernekler ya da ‘vergiden muaf’ statüsündeki vakıflar kanalıyla bu şekilde yapılacak ayni yardımların vergiden indirimi kısmen mümkündür. Sadece ticari işletmelerin değil, gelir vergisi konusuna giren diğer kazanç unsurlarını da elde eden tüm gelir vergisi mükelleflerince bu kapsamda indirilebilecek yardımların üst sınırı, ilgili mükelleflerin gelir vergisi matrahlarının %5’idir. 
Bunu aşan tutarların vergiden düşülmesi mümkün değildir. 
Aşan tutarların dönem sonunda matraha ilave edilmesi gerekmektedir.

Erzak Kolilerinin Gıda Bankacılığı Yapan Kurum ve Kuruluşlara Verilmesi Durumunda: Bu durumda, yapılan ayni yardımın alış bedellerinin tamamının işletmenin vergisinin hesabında gider yazılması mümkündür.

(Abdülmenaf Yakut'un yazısından özetlenmiştir)