İnşaat hakediş fatura ve kdv.

1-Vergiyi Doğuran Olay
İnşaat ve onarım işlerinde vergiyi doğuran olay, hakediş raporunun ihale makamınca onaylandığı tarihte meydana gelmektedir.
Vergiyi doğuran olayın meydana gelmesi için kesin kabulün yapılması şart değildir. Danıştay 7. Dairesi kararı: Yıllara yaygın inşaat ve onarım işi yapan inşaat firmasının hakediş raporunun ihale makamınca onaylandığı tarihte KDV yönünden vergiyi doğuran olay meydana gelmiş sayılır,denilmektedir ( 15.10.1993 tarih ve E.1992/4200,K.1993/4107 ).Esasen KDV doğuran olay, kanunun 2. maddesinin 1. bendinde tarif edilmiş bulunan teslimdir. Yapı işlerinde teslim geçici kabul ile gerçekleşir.
Ancak KDV Kanununun 10. maddesinin (b) fıkrasında, teslimden önce fatura veya benzeri belgelerin verilmesi halinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere vergiyi doğuran olayın, fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi anında meydana geleceği hükme bağlandığından hakediş raporunun düzenlenerek tahakkuka bağlanması ile istihkak miktarı kadar teslim yapılmış sayılacak ve KDV yükümlülüğü doğacaktır.
2. Katma Değer Vergisinin Mükellefi İnşaat ve onarım işleri nedeniyle kendilerine hakediş ödenen, dolayısıyla ticari kazanç elde eden müteahhitler KDV nin mükellefidirler.
3. Katma Değer Vergisinin Matrahı İnşaat taahhüt işleri nedeniyle müteahhitlere ödenen hakediş bedellerine uygulanan KDV hesabında ; ilk önce hakediş bedelinden ihale tenzilatına tekabül eden miktar düşülür. Bu meblağdan da bir önceki hakedişle müteahhide ödenen tutar düşülür, bulunan tutara ise çimento, demir, akaryakıt, inşaat ve tesisat fiyat farkı gibi ihale tenzilatına tabi olmayan ödemeler tutarı eklenerek elde edilen tutar üzerinden KDV hesaplanır.KDV bu şekilde hesaplandıktan sonra, hakediş raporunun arka sayfasında ilaveler bölümünde gösterilir. Avans, teminat, gecikme cezası ve işveren idare tarafından sağlanan malzeme bedeli KDV matrahından indirilmez.Öte yandan, hakediş tutarı üzerinden GVKnun 94. maddesi uyarınca yapılan gelir vergisi ile damga vergisi de KDV matrahından indirilmez. Çünkü gelir vergisi zaten KDVne esas matrah üzerinden hesaplanır. Bu nedenle gelir vergisinin KDVden önce kesilmesi mümkün değildir. Ayrıca söz konusu kesintiler hakediş belgesi üzerinden değil, tahakkuk müzekkeresi ve verile emri üzerinden hesaplanarak alınan kesintilerdir.
4. Katma Değer Vergisinin Oranı %18 olarak uygulanmaktadır.
5. Avanslarda Katma Değer Vergisi Avans verilen işlerde KDV 10. maddesi uyarınca vergiyi doğuran olay meydana gelmediğinden, avans verilirken KDV hesaplanmayacaktır. Zira avanslar, bir teslim veya hizmetin karşılığını teşkil etmemektedirler. Ancak, avans nedeniyle fatura tanzim edilmişse, faturada gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere vergiyi doğuran olayın meydana geldiği kabul edilerek KDV hesaplanacaktır.
6. Hakediş Düzenlenen Hallerde Ayrıca Fatura Düzenlenip Düzenlenmeyeceği Hakediş raporu, müteahhit tarafından yapılan yapım ve hizmet işlerinin bedellerinin hesabını, bu bedelden yapılan indirimleri ile kanuni kesintileri gösteren ve ödemelere esas olan bir belgedir.Maliye Bakanlığınca yayımlanan 34 nolu KDV Genel Tebliğinin ( A ) bölümünün 2.paragrafında : Hakediş belgesi, VUK da düzenlenen bir belge olmadığından,hakediş belgesi düzenlenen işlerde KDVnin indirim yapılabilmesi için, bu tebliğin yayımından itibaren ayrıca fatura düzenlenmesi ve bu faturada verginin gösterilmesi gerekmektedir,şeklinde bir açıklama yer almıştır.Anılan tebliğe göre, hakediş belgesi düzenlenen işlerde hakediş raporu ile birlikte ayrıca fatura düzenlenmesi ve istihkak bedeli üzerinden KDV hesaplanarak fatura üzerinde gösterilmesi gerekmektedir. Hakediş raporuna ilişkin düzenlenen faturanın hakediş raporundaki tutar ile aynı olması gerekir.Hakedişe ilişkin hesaplanan KDV, onay tarihinin döneminde beyan edilecektir. Dolayısıyla, kesilecek fatura hakediş raporunun onay tarihi ile aynı tarihi taşımalıdır.Onay tarihi itibarıyla tahakkuk eden KDVnin tamamı, istihkakların tahsil edilip edilmediğine, veya dilimler halinde tahsil edilmesine bakılmaksızın tamamının o dönemde beyan edilmesi gerekir.Danıştay 3.dairesince verilen 17.1.1996 tarih ve E:1995/3307,K.1996/10 sayılı kararda :Hakediş raporunun onay tarihi itibarıyla tahakkuk eden hakedişlere ilişkin KDV nin tümünün,onay tarihi esas alınarak beyan edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
7. İdarece Verilen Malzeme Bedeli Kesintilerinde Katma Değer Vergisi
a- idarece verilen malzemeler, hakediş raporunun iç sayfasında gösterilen imalatlar arasında yer almayıp, sadece arka kapakta kesintiler kısmında, müteahhit karı eklenmeksizin ve ihale indirimine tabi olmaksızın zati bedel olarak kesiliyor ise, kesinti bedeline ayrıca KDV eklenmesi gerekmez.b- idarece verilen malzeme bedelleri, müteahhit karı eklenmeksizin ve ihale indirimine tabi olmaksızın, hakediş raporunda müteahhidin yaptığı imalatlar içinde ve ihale tenzilatına tabi olmayan imalatlar hanesinde ve bedelide hakediş raporunun kesintiler hanesinde gösterilmek suretiyle müteahhit alacağından kesilmesi şeklinde işleme tabi tutulur ise, hakedişle ilgili KDV hesaplanırken, idarece verilen malzeme bedelleri de matraha dahil edileceğinden, bedellerinin müteahhit alacağından kesilmesi sırasında kesilmesi gereken miktara KDV eklenmesi gerekir.
c- idarece verilen malzemelerle ilgili olarak hakedişin iç sayfasında herhangi bir işlem yapılmadan, verilen malzeme bedellerine müteahhit veya taşeron karı eklenmek suretiyle, hakediş raporlarının kesintiler hanesinde gösterilerek müteahhit veya taşeronun alacağından kesilmesi şeklinde işlem yapılması durumunda da bu bedellere KDV eklenerek kesinti yapılması gerekir.d- Yeni birim fiyat analizi yapılması durumunda, idarece verilen malzemeler hem hakedişlerde görünmeyecek, hem de her hangi bir kesinti yapılmayacağından KDV kesintisi de söz konusu olmayacaktır.
8. Sonuç a- İnşaat ve taahhüt işleri nedeniyle, müteahhitlere ödenen istihkak bedellerine ilişkin Katma Değer Vergisinin hesabında, istihkak bedellerinden ihale tenzilatının düşülmesi ve bulunan meblağa malzeme fiyat farkının ilave edilmesi gerekir.b- Teminat ve gecikme cezası KDV matrahından indirilemez.c- İstihkak tutarları üzerinden G.V.Knun 94. maddesi uyarınca yapılan vergi tevkifatı KDV matrahından indirilmez.d- 2886 sayılı kanunun 71. maddesine göre ihalesiz protokolle yapılan işler KDV kanununun genel hükümleri çerçevesinde vergiye tabi olacaktır.e- KDV kanununun 10 .maddesi uyarınca avans ödemelerinde vergiyi doğuran olay meydana gelmediğinden avans ödemeleri sırasında KDV hesaplanmayacaktır.f- 2886 sayılı kanunun 81. maddesine göre, bu kanuna tabi idarelerce emaneten yaptırılan işlerde taşeronların söz konusu idarelere yaptığı işler ve idarenin alımları KDV Kanununun genel hükümleri dahilinde vergiye tabi olacaktır.g- Hakediş belgesi düzenlenen işlerde ayrıca fatura düzenlenmelidir.