İhbar tazminatı İşveren,belirsiz süreli iş sözleşmeli işçiyi işten çıkarmadan önce çalışma süresine göre (2-8 hafta) ihbar süresi verir veya işçiye ihbar süreleri kadar tazminat öder.Örneğin işyerinde 1yıldan beri çalışan işçiye 4 haftalık ücreti tutarında ihbar tazminatı ödenir.İhbar tazminatının hesaplanmasında ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.
Yeni iş arama izni İşten çıkarılacak olan işçiye bildirim süresi içerisinde yeni bir iş bulabilmesi amacıyla günde en az 2 saat iş arama izni verilir. İşçi isterse iş arama iznini toplu olarak kullanabilir.İşveren,iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde 100 zamlı öder.Örneğin İşçinin saatlik ücreti 5 YTL ise işçinin günde 2saat olarak kullanması gereken iş arama izni süresi kendisine verilmemişse,bu durumda işçiye çalışmadan alacağı 10 YTL ve çalıştığı için ayrıca 20 YTL daha olmak üzere toplam 30 YTL ücret ödenmesi gerekir.
Ücret 4857 sayılı İş Kanunu’nun 32.md göre iş aktinin sona ermesinde,işçinin ücreti ile sözleşme ve kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi gerekir.4447 sayılı Yasanın Ek-1.md işverenin,konkordato ilan etmesi, aciz haline düşmesi nedeniyle aciz vesikası alınması, iflası veya iflasın ertelenmesi nedeniyle ödeme güçlüğüne düşmesi halinde,işçilerin ödenmeyen son 3 aylık ücretleri ‘ücret garanti fonu’ tarafından karşılanır.
Kıdem tazminatı Kriz nedeniyle işten çıkarılan işçinin çalışma süresi 1yıl ve üzerinde ise işçi kıdem tazminatına hak kazanır.Kıdem tazminatına hak kazanan işçiye her tam yıl çalışması karşılığında 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.1yıldan artan süreler için de bu sürelerle orantılı olarak kıdem tazminatı ödenir.Kıdem tazminatının hesaplanmasında ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülen iş sözleşmesi, toplu iş sözleşmesi ve kanundan doğan menfaatler de dikkate alınır.
Kullanılmayan izin ücreti İşçi çalıştığı süre içerisinde hak etmiş olduğu yıllık izinlerini kullanmadan işten çıkarılmışsa işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti,son ücreti üzerinden ödenir.Yıllık izin ücretlerinin hesabında kök ücret esas alınır.Ücrete ilaveten ödenen ikramiye, yemek, yol yardımı v.b. gibi ödemeler yıllık izin ücretinin hesaplanmasında dikkate alınmaz.Ayrıca 1 yıldan artan süreler de yıllık izin ücretinin hesabında dikkate alınmaz.2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu işçi ücretlerini öncelikli hak olarak görmüştür. Anılan kanuna göre işverenin iflasının açılmasından önceki 1 yıl içinde işlemiş bulunan işçi ücretleri, para ile ölçülebilen menfaatler, ihbar ve kıdem tazminatları, kamu alacakları ve rehinli alacaklardan sonra birinci sırada yer almaktadır (2004/206.md.).
İşsizlik ödeneği İşçinin kusuru olmadan işten çıkarmalarda,işçi işsizlik ödeneği almaya hak kazanır.Sigortalıların işsizlik sigortasına hak kazanabilmeleri için son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olmaları,son 3yıl içinde 600 gün sigortalı çalışıp işsizlik sigortası primi ödeme koşullarını yerine getirmiş olmaları gerekir. Günlük işsizlik ödeneğinin miktarı sigortalının son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı,İş Kanunu 39.md göre 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemez.Sigortalılara ödenecek işsizlik ödeneğinin aylık miktarı en az 255,48 YTL en fazla 510,96 YTLdir. İşsizlik ödeneğine hak kazanan işçi işsizlerin işverenleri tarafından düzenlenecek işten ayrılma bildirgesi ile Türkiye İş Kuruma iş sözleşmesinin fesh edildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde başvurmaları gerekir.İşten çıkarılan işçilerin haklarının zamanında ödenmemesi işvereni faiz ödeme yükümlülüğü ile karşı karşıya bırakacaktır.
ARİF TEMİR: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişi
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder