Konsorsiyum.

KONSORSİYUM KAVRAMI VE KONSORSİYUM ŞEKLİNDE İHALELİ İŞİN TAAHHÜT EDİLMESİ HALİNDE İŞİN SOSYAL SİGORTALAR KURUMU�A BİLDİRİLMESİ İLE TESCİLİ
I. GİRİŞ İdareler [1], ihale yolu ile yaptırdıkları her türlü işleri üzerine alanları 506 sayılı Yasanın 83.Maddesi gereğince Sosyal Sigortalar Kurumu�a bildirmekle yükümlü kılınmışlardır. Öte yandan belirtilen Kanun hükmü gereği çıkarılan Sigorta Primlerinin Hakedişlerinden Mahsup Edilmesi ve Ödenmesi ile Kesin Teminatların İadesi Hakkında Yönetmeliğin [2] 6. Maddesi uyarınca İhale konusu işle ilgili işverenin, Kuruma prim ve gecikme zammı borcu bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesi ibraz edilmedikçe, işverene ait kesin teminat iade edilmemektedir. Belirtilen Kanun maddesi ile yükleniciye iş yaptırtan İdareye başlıca üç yüküm yüklenmektedir;
- İş yaptırtılan müteahhidin Kuruma bildirilmesi,
- Prim borcu ile gecikme zammı belgelenmedikçe teminatın iade edilmemesi,
- Kurumun Prim borcu ile gecikme zammı alacağının ödenmemesi durumunda bu alacağı teminattan keserek veya teminatı paraya çevirerek Kurum hesabına yatırılması
İdareye karşı ihaleli iş taahhüt eden bütün gerçek ve/veya tüzel kişiler, taahhüt edilen işin niteliği gereği işçi çalıştırılması zorunlu ise bu işi Kuruma bildirmek zorundadırlar. Bu yazımızın konusunu konsorsiyum kavramı ve konsorsiyum şeklinde ihaleli işin taahhüt edilmesi halinde işin Sosyal Sigortalar Kurumu�a bildirilmesi ve tescil işlemleri oluşturacaktır.
II. SSK BİLDİRİLMESİ VE TESCİLİ GEREKMEYEN İHALELİ İŞLER
A. PİYASADAN HAZIR HALDE MAL ALINIP SATILMASI İhaleli işin konusu piyasadan hazır halde alınıp satılan işlerden ise, İdare,bu işleri Kuruma bildirilmesine,hakedişlerinden herhangi bir kesinti yapılması ve teminat iadesi hususunda ilişiksizlik belgesi aranmasına gerek bulunmamaktadır. [4] Sigortalı çalıştırılmasına gerek olmadan Piyasadan hazır halde her türlü mal alıp satılması bu kapsamdadır. İdarenin ihtiyacı olan elbise veya malzemeyi yüklenicinin doğrudan doğruya piyasadan hazır halde temin ederek işi ifa etmesi buna örnek olarak gösterilebilir.
B. İŞİN MAHİYETİ İTİBARIYLA,İŞYERİ DIŞINDA YAPILMASI GEREKMEYEN İŞLER Bir müteahhidin ihale yolu ile yüklendiği işin mahiyeti itibarıyla,işyeri dışında yapılması gerekmeyen işlerden (mal teslimi, mal satılması, proje çizimi) olması durumunda, ihale konusu işin ifası sırasında işçi alınmış olsa dahi, ihale konusu işin yapıldığı ayrı ve bağımsız bir işyeri mevcut olmadığından ihale konusu işten dolayı tescili gereken bir işyeri ve işverenlik durumu söz konusu olmayacaktır. [5]
C. İHALELİ İŞİN SÜREKLİ İŞYERİ İŞÇİLERİ İLE İFA EDİLMESİİhale konusu işi yüklenen müteahhidin, işi, hariçten işçi alınmaksızın (Kurumda tescilli) mevcut olan sürekli ( mahiyet kodu �ki�lan) işyeri işçileriyle ifa etmesi halinde, işyerinin yeniden Kuruma bildirilmesi ve tesciline gerek bulunmamaktadır. Sadece bu durumu Üniteye [6] yazılı olarak (devamlı işyerine ait sicil numarasını da belirtecek şekilde) bildirmesi yeterli olacaktır. [7]
III. KONSORSİYUMU OLUŞTURAN YÜKLENİCİLERİN SOSYAL SİGORTALAR KURUMU�A BİLDİRİLMESİ VE TESCİL İŞLEMLERİ
A. KONSORSİYUM KAVRAMI Küresel rekabetin gelişmesi neticesinde, bir kısım işlerin şirketlerce tek başına yapılabilir olması imkanı ortadan kalkmış, bu yöntemin kârlılığı istenen ölçüde sağlayamadığı da belirlenmiştir.Bu sonuç doğrultusunda, şirketler, kendi güçlerini ve bağımsızlıklarını korumakla birlikte, sadece belirli süreli, belli işlerde(yüksek teknoloji, sermaye, teknik bilgi ve uzmanlaşma gerektiren işlerde) ortak girişim riskine girmeyi daha uygun bulmuşlardır. Özellikle inşaat sektöründe ve yatırım alanlarında gerek ulusal gerekse uluslararası alanda şirket gruplaşmalarına rastlanmaktadır. Genelde bu gruplaşmalara Joint Venture -Konsorsiyum �Ortak Girişim adı verilmektedir. Bu gruplaşmalar tamamen akdi bir esasa dayanıp, belli bir işin ifasını amaçlamaktadırlar. [8]
Sosyal Sigortalar mevzuatında �rtak Girişim�veya �onsorsiyum�ile ilgili tanımlama ve düzenlemelere gidilmemiştir. Bu konuda yapılan düzenlemelerde 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa atıfta bulunulmaktadır.
Küresel rekabet, fiili uygulamalar ile başta Avrupa Birliği olmak üzere uluslararası kuruluşların ihale uygulamaları da dikkate alınarak düzenlenen 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun [9] �anımlar�başlıklı 4. maddesinde; Ortak girişimlere yer verilmiştir. Buna göre Ortak girişimler [10]; İhaleye katılmak üzere birden fazla gerçek veya tüzel kişinin aralarında yaptıkları anlaşma ile oluşturulan iş ortaklığı veya konsorsiyumlar şeklinde olabilecektir.
Kanunun �rtak Girişimler�başlıklı 4964 sayılı Yasanın [11] 10. maddesi ile değişik 14. maddesinde ise Konsorsiyum oluşumu ve ihaleyi üstlenmesi halinde yapılacak işlemlere yer verilmiştir. Bu maddeye göre; konsorsiyum üyeleri, hak ve sorumluluklarını ayırarak işin kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili kısımlarını yapmak üzere ortaklık yaparlar.İdareler, işin farklı uzmanlıklar gerektirmesi durumunda, ihaleye konsorsiyumların teklif verip veremeyeceğini ihale dokümanında belirtirler. Ayrıca ortaklardan konsorsiyum yaptıklarına dair konsorsiyum anlaşması ve bu anlaşmada koordinatör ortağın belirtilmesi istenecektir. Diğer yandan konsorsiyum anlaşma ve sözleşmesinde, konsorsiyumu oluşturan gerçek veya tüzel kişilerin, işin hangi kısmını taahhüt ettikleri ve taahhüdün yerine getirilmesinde koordinatör ortak aracılığıyla aralarındaki koordinasyonu sağlayacakları belirtilmesi de öngörülmüştür. [12]
B. İHALELİ İŞİN SOSYAL SİGORTALAR KURUMU�A BİLDİRİLMESİ VE TESCİL İŞLEMLERİ 4734 sayılı Kamu İhale Kanununu hükümleri de göz önünde bulundurularak yeni Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği�de [13] Konsorsiyuma ilişkin yapılacak işlemlerle ilgili olarak düzenlemelere yapılmıştır.
01.05.2004 tarihi itibariyle yürürlüğe giren Yönetmeliğinin (5/e) maddesinde; Konsorsiyumu oluşturan üstlenicilerin her birine müstakilen istihkak ödenmesi ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı teminat verilmiş olması kaydıyla, her bir üstlenici için verecekleri işyeri bildirgesine istinaden ayrı ayrı işyeri dosyasının açılabileceği�hükmüne yer verilmiştir.
Sosyal Sigortalar Kurumu uygulamasında; işyeri, işveren, Aracı tanımları ve bunlarla ilgili işlemler, hatta bütün düzenlemelerin odak noktasında �igortalı�ulunmaktadır. [14] Bu bağlamda üstlenilen ihaleli iş;
- Piyasadan hazır halde alınıp satılan işlerden ise,
- İşin mahiyeti itibarıyla, işyeri dışında yapılması gerekmeyen işlerden ise
- Hariçten işçi alınmaksızın (Kurumda tescilli) mevcut olan devamlı işyeri işçileriyle ifa edilmiş ise,Kuruma �şyeri bildirgesi�verilmesi gerekmemektedir. İşyeri bildirgesi şekil şartına tabidir. Bildirimin yerine getirilmiş sayılabilmesi için mutlaka belirtilen yönetmelikte gösterilen şekle uymak gerekmektedir.Buna göre Kuruma yapılacak bildirim ve tescil işlemlerini bir örnekle somutlaştıralım.
ÖRNEK: ( A ), ( B ), ( C ) gerçek ve/veya tüzel kişilerinin konsorsiyum şeklinde ( X ) taahhüt konusu işi üstlendiklerini, bu iş için her bir kişinin ayrı ayrı idareye teminat verdiğini ve kendilerine müstakilen istihkak ödemesinde bulunulacağını varsayalım;Bu durumda konsorsiyumu oluşturan ( A ), ( B ), ( C ) kişileri, taahhüt konusu iş nedeniyle sigortalı çalıştırmaya başlamışlar ise, her biri ayrı ayrı olarak örneği Kurumca hazırlanan �şyeri Bildirgesini�iki nüsha düzenleyip en geç sigortalı çalıştırmaya başlandığı tarihte işyerini çevresine olan Üniteye [15] vermek zorundadırlar. Ayrıca işyeri bildirgesine Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği�in 10. maddesinde belirtilen belgeleri [16] de ekleyeceklerdir. Örneğimizde üstlenicilerden ( A ) nın hariçten işçi çalıştırmaksızın mevcut olan devamlı işyeri işçileri ile veya hiç işçi çalıştırmaksızın Bağ-Kur sigortalısı şirket ortaklarının çalışması ile işi ifa ettiğini varsaymamız halinde ise, bu durumda sigortalı çalıştırılması söz konusu olmadığından Kuruma �şyeri bildirgesi�verilmeyecektir. Sadece durumu belirtir bir yazı işi çevresine olan Üniteye verilecektir.Ünite de (işin bitirilmesinden sonra) bu durumun araştırılması için Sigorta teftiş Kurulu Başkanlığı�ın ilgili Grup Başkanlığı�a sevk edecektir.
IV. SONUÇ Sigortalı çalıştırılması gereken İhaleli işin Konsorsiyum şeklinde üstlenilmesi halinde;yüklenicilerin her birine müstakilen istihkak ödenmesi ve bu üstleniciler tarafından idareye ayrı ayrı teminat verilmiş ise; Konsorsiyum oluşturan her bir üstlenici, örneği Kurumca hazırlanan �şyeri Bildirgesini�ve eklerini iki nüsha düzenleyip en geç sigortalı çalıştırmaya başlandığı tarihte işyerini çevresine olan Üniteye vermek zorundadırlar. Ancak; Konsorsiyum şeklinde üstlenilen ihaleli iş dolayısıyla, Konsorsiyumu oluşturan üstlenicilerden, hariçten işçi çalıştırmaksızın mevcut olan daimi işyeri işçileri ile veya hiç işçi çalıştırmaksızın Bağ-Kur sigortalısı şirket ortaklarının çalışması ile işi ifa edelerin ise Kuruma işyeri bildirgesi vermesine gerek bulunmamaktadır. Diğer yandan üstlenici,hiç sigortalı çalıştırmadan piyasadan malzeme temini ile ihaleli işin, üzerine düşen kısmını ifa etmiş ise bu durumda da bu üstlenicinin Kuruma işyeri bildirgesi vermesine gerek bulunmadığı gibi başka bir (Kuruma karşı) yükümlülüğü de bulunmayacaktır.


[1] Genel bütçeli kuruluşlar, Katma bütçeli kuruluşlar, İl özel idareleri, Belediyeler, Kamu iktisadi kuruluşları, Kanunla veya kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurulan kuruluşlar, Döner sermayeli kuruluşlar ile bu kurum ve kuruluşların teşekkül, müessese, bağlı ortaklık ve iştirakleri
[2] Belirtilen Yönetmeliğin yürürlüğe konulması, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın 187/1988 tarihli ve 024282 sayılı yazısı üzerine 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 3395 sayılı Kanunla değişik 83 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu'nca 23/3/1989 tarihinde kararlaştırılmış, 08.04.1989 tarih ve 20133 sayılı Resmi Gazete�e yayımlanmıştır.
[16] T.C kimlik numarasını gösteren nüfus cüzdanı örneği, İkametgah belgeleri ile imza sirkülerini,
Kayıtlı oldukları meslek kuruluşlarından alacakları belgeleri,üzel kişilerde hükmi şahsiyetin tescil edildiği Ticaret sicil gazetesi ile imza sirkülerini, İşyeri açmak için aldıkları ruhsat örneğini,Bağlı bulundukları vergi dairesinin adını ve vergi hesap numarasını gösterir bir belgeyi, Adı ortaklıklarda tüm ortakların onaylı T.C kimlik numarasını gösteren nüfus kayıt örneklerini ve ikametgah belgelerini, İşveren vekillerinin noterden onaylı vekaletnamelerini ve imza sirkülerini, Defter ve belgelerini düzenleyen ve 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa göre yetki almış bulunan serbest muhasebecilerin veya serbest muhasebeci mali müşavirlerinin ilgili meslek kuruluşu tarafından onaylanmış belgesini ve Diğer kurumlar uyarınca tutmak zorunda oldukları defterlerin türünü gösteren resmi nitelikteki belgeler.
KONSORSİYUM BEYANNAMESİ
İhale kayıt numarası:
[idarenin adı] tarafından ihaleye çıkartılmış bulunan [işin adı] işine müşterek teklif vermek ve söz konusu iş uhdemize ihale olunduğu takdirde sözleşme akdedilerek işin ifası ve bitirilmesi amacı ile, özel bir ortaklık kurmuş bulunuyoruz. İhalenin üzerimizde kalması halinde konsorsiyum sözleşmesi, sözleşme imzalanmadan önce noterliğe tasdik ettirilerek idareye verilecektir. Konsorsiyumun koordinatör ortağı, işin bitimine kadar [koordinatör ortağın adı]’ dır.
Koordinatör ortağın konsorsiyumu her konuda temsile tam yetkili olduğunu, idare tarafından koordinatör ortağa yapılacak bildirimlerin konsorsiyuma yapılmış sayılacağını, vermiş olduğumuz müşterek teklif neticesinde, iş üzerimizde kaldığı takdirde sözleşmenin bütün ortaklarca müştereken imza edileceğini ve akdedilecek sözleşme ile ilgili diğer bütün hususlarda koordinatör ortak olarak göstermiş olduğumuz ortağımızın, ortaklığımız nam ve hesabına hareket etmeye tam yetkili olacağını, her birimizin akdolunacak sözleşmenin konusuna ve kapsamına girecek işlerin ve taahhütlerin ve sözleşmeden doğup da ortaklığımıza yönelecek yükümlülüklerin yerine getirilmesinden müştereken ve müteselsilen sorumlu olacağımızı ve iş sonuna kadar kurduğumuz özel ortaklıktan ayrılmayacağımızı; aksi takdirde sözleşmenin feshi, teminatın gelir kaydı hususlarında [idarenin adı] yetkili olacağını, idarece koordinatör ortağa yapılacak bütün yazışma ve tebligatların konsorsiyuma yapılmış sayılacağını, sözleşme konusu işin tamamlanmasından önce koordinatör ortak dışındaki ortaklardan herhangi birinin ölümü, iflası, ağır hastalığı, tutukluluğu veya özgürlüğü kısıtlayıcı bir cezaya mahkum olması veya dağılması gibi durumlarda koordinatör ortak ve konsorsiyumun geri kalan diğer ortaklarının teminat da dahil işin bütün yükümlülüklerini ve sorumluluklarını üzerine alacağını ve işi bitireceğini, beyan, kabul ve taahhüt ederiz.

Sıra no
Ortağın
adı ve soyadı/ticaret unvanı Taahhüt ettiği
iş kısmı
Tebligat
adresi

1)
2)
3)
...)
n)

KOORDİNATÖR ORTAK ÖZEL ORTAK ÖZEL ORTAK ÖZEL ORTAK ÖZEL ORTAK
İmza İmza İmza İmza İmza

Konsorsiyum

Konsorsiyum, iki veya daha çok gerçek ya da tüzel kişinin her birinin, belli bir işi yapmak amacıyla, ortaklaşa taahhüt etmiş oldukları işin bir bölümünün yerine getirilmesinin sorumluluğunu diğerlerinden bağımsız olarak yüklenmek suretiyle katkılarını birleştirmelerini ifade etmektedir.
Konsorsiyumun ortak girişimden farkı, ortakların her birinin belli bir işi yapmak amacı ile hareket ediyor olmasıdır. Dikkat edilirse konsorsiyumlarda ortaklar, işi kül halinde değil belirli nitelikteki işleri yapmak suretiyle hareket etmektedirler.
Konsorsiyumun, yakın bir kavram olan ortak girişimden başlıca farkı, konsorsiyumu oluşturan her bir tarafın sadece kendi yaptığı bölüm ile sorumlu olmasıdır. Bir başka deyişle, konsorsiyum ortakları arasında müşterek, müteselsil sorumluluk, kural olarak, yoktur. Tabi bu durumun, konsorsiyum ile iş sahibi arasındaki sözleşmede veya konsorsiyumun hukuki ilişki kurduğu diğer hukuk kişileri ile akdedilen sözleşmelerde de düzenlenmesi gerekir, aksi takdirde, Borçlar Kanunu’nun adi şirkete ilişkin hükümleri uyarınca konsorsiyumun tüm ortakları, borcun tamamından sorumlu olacaktır.