Resen Terk

Şirketlerin Mükellefiyet Kayıtlarının Vergi Dairelerince Kapatılması (Resen Terk)

Vergi Usul Kanunu’nun “İşi Bırakmanın Bildirilmesi” başlıklı 160.maddesinde;
“… 153. maddede yazılı mükelleflerden işi bırakanlar keyfiyeti vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar. İşi bırakma bildiriminde bulunmayan bir mükellefin işi bıraktığının tespit edilmesi veya yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda bilinen adreslerinde bulunamaması veya başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilememesi veya başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiğinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilmesi ve mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin raporda belirtilmesi halinde, mükellef (matrahlı veya matrahsız beyanname verenler dahil) işi bırakmış addolunur ve mükellefiyet kaydı vergi dairesince terkin edilir. Bu durum, ilgili kamu kurum ve kuruluşu ile kamu kurumu niteliğindeki mesleki üst kuruluşuna da bildirilir. Mükellefiyet kaydının terkin edilmesi, mükellefin işi bırakmasından önceki döneme ilişkin yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacağı gibi bu tarihten sonra faaliyette bulunduğunun tespiti halinde bu dönemlere ilişkin vergilendirmeye ve sahte belge düzenleme fiilini işleyenler hakkında kovuşturma yapılmasına ve ceza uygulanmasına da engel teşkil etmez. Bu madde kapsamında mükellefiyet kayıtları terkin edilenlerin kimlik bilgileri ile bunların bastırmış veya tasdik ettirmiş oldukları ödeme kaydedici cihazlara ilişkin bilgiler Maliye Bakanlığınca belirlenecek araçlarla duyurulur. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usulleri belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkilidir”
denilmektedir.
TİCARET SİCİLİNDE AÇIK OLAN ŞİRKETİN VERGİ DAİRESİNCE KAPATILMA İŞLEMLERİ  21.12.2004 tarih ve 2004/13 Seri No.lu Uygulama İç Genelgesi ile vergi dairelerince resen terk işlemlerinin uygulanmasına yön verilmiştir. Terk işlemleri iki kısımda değerlendirilmiştir.
1-) İşi bırakma bildiriminde bulunmayan bir mükellefin işi bıraktığının tespit edilmesi veya yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda bilinen adreslerinde bulunamaması ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilememesi,
A-) Vergi Dairesinin Tespiti Sonucu; İşini terk eden ancak işi terk keyfiyetini vergi dairesine bildirmeyen ve dosyasında işine devam ettiğine dair herhangi bir bilgi bulunmayan mükelleflerin mükellefiyet kayıtları vergi dairelerince aşağıdaki araştırmalar yapıldıktan sonra terkin edilir.
1-) Mükellefin tarh dosyasından birbirini izleyen iki döneme ait katma değer vergisi beyannamesi vermeyenlerin işyeri adreslerinde,
2-) Mükellefin kanuni temsilcilerinin ikametgah adreslerinde veya ulaşılan şirket ortağı veya kanuni temsilci nezdinde, yoklama işlemi yapılarak mükellefin işlerini ne zaman terk ettikleri tespit edilir.
3-) İlk yoklamanın düzenlenmesini takip eden otuz gün içinde mükellefin bilinen adreslerinde bulunmadığını teyit eden ikinci bir yoklama daha yapılır. Yapılan araştırma ve yoklamalar sonucunda işini terk ettiği tespit edilen, bilinen adreslerinde bulunamayan ve başka bir adreste faaliyetine devam ettiğine dair bilgi edinilemeyen mükelleflerin mükellefiyet kayıtları terkin edilir. Ayrıca önemli bir nokta da mükellefin tasfiyeye girmiş olmasıdır.
B-) İnceleme Elemanının Tespiti Sonucu; Vergi inceleme elemanlarınca yapılan inceleme, araştırma ve yoklamalar sonucunda işini terk ettiği tespit edilen, bilinen adreslerinde bulunamayan ve başka bir adreste faaliyete devam ettiğine dair bilgi edinilemeyen mükelleflerin mükellefiyet kayıtları vergi inceleme elemanının bu hususları içeren raporuna istinaden,
- İnceleme elemanı tarafından tespit edilen terk tarihi,
-Terk tarihi tespit edilmemiş ise rapor düzenleme tarihi, itibariyle terkin edilir.
C-) Şirketin Şubelerinin Bulunması Durumunda; Mükelleflerin farklı vergi daireleri yetki alanında şubelerinin bulunması halinde şubelerin bulunduğu vergi dairelerince de yapılacak yoklama sonucuna göre;
- Şubenin de gayrifaal duruma düşmesi durumunda şubenin mükellefiyet kaydının terkini ile eş zamanlı olarak merkezin bulunduğu vergi dairesince mükellefiyet kaydı terkin edilir.
- Şubenin aktif olarak çalışıyor olması durumunda ise mükellefiyet kaydının terkin edilmesi mümkün değildir.
D-) Mükellefiyet Kaydının Terkin Edileceği Tarihin Belirlenmesi  Mükellefiyet kayıtları terkin edilecek mükelleflerden,
- İşini terk ettiği tarih devlet veya devlet güvencesinde tutulan kayıt ve siciller ile veya diğer kanaat getirici vesikalarla tevsik edilebilenlerin kayıtları bu olayın meydana geldiği tarihten itibaren,
- İşini terk ettiği tarih kanaat getirici vesikalarla tespit edilemeyenlerin mükellefiyet kayıtları ilk yoklamanın yapıldığı tarihten itibaren (1998/6 veya 2000/12 Seri No.lu Uygulama İç Genelgeleri kapsamında yapılmış olan yoklamalar da terkin işlemi kapsamında yapılmış ilk yoklama olarak değerlendirilir)
- Mahkeme kararı, vergi inceleme raporu veya vergi daireleri tarafından resmi makamlarla yapılan yazışmalar sonucunda sahte veya çalıntı ya da tahrif edilmiş nüfus cüzdanı ile bilgileri dışında adlarına mükellefiyet tesis ettirildiği tespit edilenlerin tesis tarihi itibariyla mükellefiyet kayıtları terkin edilir.
E-)Faaliyetine Devam Ettiği Tespit Edilenlerin Kayıtlarının Tekrar Açılması Mükellefiyet kaydı terkin edilen mükellefin, faaliyetine başka bir adreste devam ettiği veya yeniden faaliyete geçtiği ya da tasfiyeye tabi tutulduğunun tespiti halinde mükellefiyet kaydı yeniden açılır. Buradaki tespitte önemli olan nokta mükellefin faaliyetini hiç kesmeden devam edip etmediği veya faaliyetine belli bir süre ara verdikten sonra tekrar başlayıp başlamadığıdır. Eğer mükellefin faaliyetine hiç ara vermeden başka bir adreste devam ettiği tespit edilmesi halinde mükellefiyet kaydı mükellefiyetin terkin edildiği tarihten itibaren açılır. Mükellef bıraktığı faaliyetini belli bir süre sonra yeniden aktifleştirirse bu durumda da faaliyete geçtiği tarihten itibaren kaydı açılır. Ayrıca resen terk edildikten sonra tasfiyeye girdiği öğrenilenlerin mükellefiyet kaydı tasfiyeye girdiği tarihten itibaren açılır. Mükellefiyet terkininden sonra posta ile beyanname gönderilmesi durumunda beyannamede bildirilen adres tarh dosyasındaki adreslerden farklı ise ilgili adreste de yoklama tutularak mükellefin faaliyetinin olup olmadığının tespiti yapılır.
2-) Başkaca bir ticari, zirai ve mesleki faaliyeti olmadığı halde münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirdiğinin vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenen rapor ile tespit edilmesi ve mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin raporda belirtilmesi, hallerinde mükellef (matrahlı veya matrahsız beyanname verenler dahil) işi bırakmış kabul edilerek mükellefiyet kaydı vergi dairesince terkin edilir.
Bu durumdaki mükelleflerin mükellefiyet kayıtları bunların matrahlı ya da matrahsız beyanname verilip verilmediğine bakılmaksızın vergi inceleme raporunda mükellefiyet kaydının devamına gerek görülmediğinin belirtilmiş olması şartı ile raporda belirtilen tarih itibariyle terkin edilir. Yapılan terk işlemi mükellefin işi bırakmasından önceki döneme ilişkin yükümlülüklerini ortadan kaldırmayacağı gibi bu tarihten sonra faaliyette bulunduğunun tespiti halinde bu dönemlere ilişkin vergilendirmeye ve sahte belge düzenleme fiilini işleyenler hakkında kovuşturma yapılmasına ve ceza uygulanmasına da engel teşkil etmez. Kurumlar vergisi mükellefleri beyannamelerini elektronik ortamda vermek mecburiyetindedirler. Mükellefiyet terkini yapılan mükelleflerin terk tarihinden sonraki dönemlere ait beyannamelerini elektronik ortamda göndermeleri mümkün değildir. Ancak mükellefler tarafından posta ile gönderilen beyannameler ise işleme tabi tutulmadan dosyalarında muhafaza edilir.
3-) Mükellefiyetleri Terkin Edilen Mükellefler İçin Vergi Dairelerinde Yapılacak Diğer İşlemler Vergi dairelerince mükellefiyetleri resen terkin edilen mükelleflerin bastırmış ve iptal ettirmedikleri belgelere ilişkin bilgiler ile ödeme kaydedici cihazlara ait bilgiler Gelir İdaresi Başkanlığı Bilgi İşlem Merkezine gönderilir. Ayrıca ibraz edilmeyen belge kapsamında ilgili dönemler takdir komisyonuna sevk edilir. Mükelleflerin vergi borçlarından dolayı şirket tüzel kişiliğine ait mal varlığına, şirketin kanuni temsilcilerine ya da ortaklarının şahsi mal varlıklarına haciz tatbik edilmiş olması mükellefiyet kaydının terkinine engel olmadığından terkin işlemleri yapılarak haciz edilmiş malların paraya çevrilme işlemleri ile kayıtlarının terkin edildiği tarihten önceki dönemlere ait borçların, 6183 sayılı A.A.T.U.H.K hükümlerine göre takip ve tahsiline devam edilir.
Vergi dairelerince uygulanan resen terk işlemleri şirketi hukuki açıdan sona erdirmemektedir. Buradaki amaç, Vergi Usul Kanunu’nun 3. maddesinde ki vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin işlemlerin gerçek mahiyetinin esas olduğu ilkesinden yola çıkılarak faaliyetlerini uzun süreden beri bırakmış, ortakları dağılmış, ortaklığın feshine ve tasfiyesine tevessül edilmemiş, sorumlu ve muhatap tutulacak kanuni temsilci veya tasfiye memuru da bulunmayan, işlerini tamamen terk ettiği belirlenen ve vergiye tabi bir faaliyeti de tespit edilmeyen mükelleflerin, işi bırakma keyfiyetini vergi dairesine bildirmemiş olmaları nedeniyle, beyanname vermedikleri dönemlere ilişkin matrahlarının re’sen takdiri yoluna gidilmesi de dikkate alınarak işini tamamen terk eden ve vergiye tabi bir faaliyeti tespit edilemeyen mükellefler hakkında, sadece işi bırakma keyfiyetinin vergi dairesine bildirilmemiş olması nedeniyle gereksiz tarhiyatlar yapılmasının ve ihtilaflar yaratılmasının ortaya çıkardığı sakıncaları gidermektir. Ayrıca münhasıran sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet tesis ettirenlerin mükellefiyet kayıtlarının terkini suretiyle de idarenin ve diğer mükelleflerin mağduriyetini önlemektir. Bu nedenlerden dolayı da belirli şartları taşıyan mükelleflerin mükellefiyet kayıtlarının vergi dairesince terkin edilmesi imkanı getirilmiştir.

 

TEK Bağımsız Denetim ve Yeminli Mali Müşavirlik Ltd. Şti. sitesinden alınmıştır.