Harcırahlar-Ali Tezel-Alternatif YMMM

PB 2010-003 Yurtiçi Harcırahlar

İşle ilgili seyahat ve konaklama giderleri GVK’nun 40/4 maddesinde, harcirah uygulaması ise GVK’nun 24/2. maddesinde düzenlenmiştir.40. maddeye göre; “İşle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderleri (Seyahat maksadının gerektirdiği süreye maksur olmak şartıyla)” gider olarak kabul edilmektedir.24. maddeye göre; “Harcirah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından idare meclisi başkan ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına ve hizmet erbabına (sözleşmeli personel dahil) verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündelikler” Gelir Vergisinden istisna tutulmuştur. Verilen gündelikler aynı seviyedeki Devlet memurlarına verilen gündeliklerden fazla ise veya Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşarsa, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur. Kanun maddelerinden de anlaşılacağı üzere; gerek yurtiçi, gerekse yurtdışı olsun yapılan seyahatlerin:

1-İşle ilgili olması

2-İşin ve firmanın önem ve genişliği ile orantılı olması

3-Süresinin, amacın gerektirdiği süreyi aşmaması gerekmektedir.

İş seyahatine giden şahıs; firmanın ücretli elemanı olabileceği gibi şirketin yönetim kurulu başkan veya üyesi veya denetçisi de olabilir. (Şirket dışından birisinin iş seyahatine gönderilmesi halinde gerçek ve belgeli masraflarının karşılanması mümkün ancak harcırah verilmesi mümkün değildir.)

İş seyahati ile ilgili 2 çeşit gider vardır:1-Yol gideri 2-Konaklama ve yemek giderleri. Firmalar, iş seyahatine eleman gönderdiklerinde aşağıdaki iki yöntemden birisini seçmek durumundadırlar:

1.YÖNTEM : Gerçek Gider Yöntemi: Bu yöntemde iş seyahatine giden elemanın yapmış olduğu seyahat, konaklama ve yemek giderleri (makul ölçüleri aşmamak koşuluyla) belgeye dayalı olarak gerçek tutarları üzerinden gider yazılır. Yurtiçinden temin edilen belgelerde gösterilen KDV’nin indirim olarak kayıtlara intikal ettirilmesi mümkündür. Yurtdışından temin edilen belgelerde KDV (VAT) açıkça gösterilmiş olsa bile toplam tutar gider olarak dikkate alınır. Bu yöntemde iş seyahati dönüşü elemanın bir seyahat bordrosu düzenleyerek seyahat belgelerini bu bordroya eklemesi ve bordronun amiri tarafından onaylanması yerinde olacaktır. Bu bordroya belgesi olmamakla beraber hamaliye, bahşiş, dolmuş, telefon görüşmesi vb küçük masrafların da kaydedilmesi mümkündür.Bordroda mutlak surette seyahatin nereye ve hangi amaçla yapıldığı, süresi yazılmalıdır.Gerçek gider yönteminde personele ayrıca harcırah ödemesi yapılmamalıdır. Eğer gerçek giderlerin karşılanmasına rağmen harcırah ödeniyorsa ödenen harcırah tutarının ücrete ilave edilerek vergilendirilmesi gerekmektedir.

2.YÖNTEM : Harcırah Yöntemi:Harcırah yönteminde iş seyahatine gönderilen elemanın belgeye dayanan gerçek yol giderlerinin karşılanmasının yanında yemek ve yatmak giderlerine karşılık olmak üzere kanunla belirlenen tutarları aşmamak koşuluyla harcırah ödemesi yapılır.Harcırah ödemesi, yemek ve yatmak giderlerine karşılık olarak verildiği için belgeye dayansa dahi ayrıca yemek ve yatmak giderlerinin karşılanması mümkün değildir.Bu yöntemde de iş seyahati dönüşü elemanın bir harcırah bordrosu düzenleyerek ulaşım belgelerini bu bordroya eklemesi ve harcırah hesaplamasının ayrıntılı bir şekilde gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca bordroda seyahatin nerelere yapıldığı kaç gün sürdüğü seyahat maksadı vb bilgiler açıklanmalıdır. Bordronun amir tarafından onaylanması yerinde olacaktır.Seyahatin yurtiçi veya yurtdışı olması ve gidilen ülkeler, harcırah uygulaması açısından önem arzetmektedir.Vergiden istisna edilen yurtiçi harcırah tutarları Bütçe Kanunu ile belirlenmektedir.

Vergiden Müstesna Yurtiçi Harcirahlar ( 1.7-31.12..2010 dönemi )
Seyahate Gidenin Brüt Aylığı			Gündelik Tutarı
1.357,83 TL	ve üzeri		39,00 TL
1.347,13 TL	1.357,82TL	arası	33,00 TL
1.216,35 TL	1347,12 TL	arası	30,00 TL
1.049,90 TL	1216,34 TL	arası	27,50 TL
847,49 TL	1.049,89 TL	arası	25,00 TL
847,49 TL	ve altı		24,00 TL

　

Ücret durumuna göre listede belirtilen tutarlardan fazla harcırah ödenmesi durumunda fazla olan kısmın ücret olarak maaş bordrosuna dahil edilmesi gelir vergisine tabi tutulması gerekmektedir.Harcırah ödemelerinin Damga Vergisi Kanunu’na göre %066 (Binde 6,6) oranında damga vergisine tabi olduğu da unutulmamalıdır. Belediye hudutları içinde bir yere gönderilenlere gündelik verilmez. Geçici bir görevle şehir dışındaki bir yere gönderilenlerden, buralarda ve yolda öğle (saat 13.00) ve akşam (saat 19.00) yemeği zamanlarından birini geçirenlere 1/3, ikisini geçirenlere 2/3 oranında ve geceyi de geçirenlere tam gündelik verilir. Seyahat günlerine ait yevmiyeler, seyahat edilen vasıtanın hareket saatinden dönüş saatine kadar geçen her 24 saat için hesap olunur. Bu süreden az devam eden seyahatler bir gün sayılır.Seyahat süresinin her 24 saati aşan kesri tam gün sayılır.

Harcırah Kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından idare meclisi başkanı ve üyeleri ile denetçilerine, tasfiye memurlarına hizmet erbabına (Harcırah Kanununa tabi olsun olmasın her türlü sözleşmeli personel dahil) verilen gerçek yol giderlerinin tamamı ile yemek ve yatmak giderlerine karşılık verilen gündelikler Gelir Vergisinden istisnadır. (Bu gündelikler aynı aylık seviyesindeki Devlet memurlarına verilen gündeliklerden fazla ise veya Devletçe verilen gündeliklerin en yüksek haddini aşarsa, aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur.)

En Yüksek Devlet Memuru olan Başbakanlık Müsteşarına yurtiçinde verilecek gündelik tutarı 39,00 TL olarak belirlenmiştir. Harcırah kanunu kapsamı dışında kalan müesseseler tarafından vergiden istisna edilecek harcırah tutarının tespitinde en yüksek Devlet memuruna verilecek yurtiçi harcırah tutarı esas alınabilecektir.

Gündelik tutarının vergiden istisna edilen tutarı aşmadığı hallerde, ödeme sadece damga vergisi kesintisine tabi tutulur. İstisna tutarını aşan gündelik ödenmesi durumunda, aşan kısım, ücretlinin içinde bulunduğu gelir dilimine karşılık gelen vergi oranı ve damga vergisi dikkate alınmak suretiyle hesaplanacak brüt tutar ücret olarak vergi kesintisine tabi tutulur.

Gündelik verilen personelin seyahati ile ilgili yemek ve konaklama giderleri ayrıca belge karşılığında kendisine ödeniyor ve bu belgeler gider veya maliyet olarak dikkate alınıyorsa, ödenen gündelik tutarının tamamının brüt tutarı hesaplanarak ücret olarak vergilendirilmesi gerekir.