1-5084 Sayılı Kanun
Uyarınca 10 veya Daha Fazla İşçi Çalıştıran Vergi Mükellefi
İşverenler/İşyerleri İçin İstihdam Teşviki:Teşvikler içerisinde en eski
olanı 06/02/2004 tarih ve 25365 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5084 sayılı Kanuna bağlı olarak devam eden
teşvik uygulamasıdır. Ancak bu Kanunda da 18/5/2005 tarih ve 25819 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan 5350 sayılı Kanun ve 30/12/2006 tarih - 26392 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan 5568 sayılı Kanunlarla çeşitli değişiklikler yapılmıştır.
Özellikle kalkınmada öncelikli bölgelerde uygulanmaktadır.
a-Kapsama Giren
İller:5084 sayılı Kanuna göre teşvik kapsamına sadece Adıyaman, Afyon,
Ağrı, Aksaray, Amasya, Ardahan, Batman, Bartın, Bayburt, Bingöl, Bitlis,
Çankırı, Diyarbakır, Düzce, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Hakkari,
Iğdır, Kars, Kırşehir, Malatya, Mardin, Muş, Ordu, Osmaniye, Siirt, Sinop,
Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tokat, Uşak, Van ve Yozgat illeri girerken, 5350
sayılı Kanunla 01/04/2005 tarihinden geçerli olmak üzere Kilis, Tunceli,
Kastamonu, Niğde, Kahramanmaraş, Çorum, Artvin, Kütahya, Trabzon, Rize, Elazığ,
Karaman ve Nevşehir olmak üzere 13 il daha teşvik uygulaması kapsamına alınmış
en son olarak 5568 sayılı Kanunla da Çanakkale İlinin Gökçeada ve Bozcaada’daki
işletmeler de kapsama dahil edilmiştir.
b-Teşvikin Kapsamı:Buna
göre, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan ve yukarıda belirtilen illerde
faaliyet gösteren işverenler, fiilen on (dahil) veya daha fazla sigortalı
çalıştırmaları koşuluyla, bu işyerinde çalıştırdıkları tüm sigortalılar için
(sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışanlardan dolayı tahakkuk
ettirilen primler hariç) işveren hissesi teşvikinden yararlanabilmektedir.
Teşvik kapsamında dikkate alınacak fiilen çalışan sigortalı
sayısının tespitinde, aylık prim ve hizmet belgesinde kayıtlı olup, bu belgede
prim ödeme gün sayısı bulunan (çalışan) sigortalılar dikkate alınacaktır. Yasal
süresi içinde birden fazla aylık prim ve hizmet belgesi verilmiş ise, sigortalı
sayısının tespitinde, bu belgelerde prim ödeme gün sayısı bulunan
sigortalıların toplam sayısı dikkate alınacaktır. Dolayısıyla, sosyal güvenlik
destek primine tabi çalışanlar (emekliler) sigortalı sayısının tespitinde
dikkate alınacak, aday çırak, çırak ve öğrenciler ile topluluk sigortasına tabi olanlar ise
sigortalı sayısının tespitinde nazara alınmayacaktır.
Öte yandan, aylık sosyal güvenlik destek primi, işsizlik
sigortası primi ve topluluk sigortası primlerinin işveren hissesi
tutarları teşvik kapsamına dahil
edilmeyecektir. Kanun kapsamındaki illerde işverenlerin birden fazla işyeri
bulunması durumunda ise, asgari on sigortalı çalıştırma şartı, işyerlerinin her
biri için ayrı ayrı aranacaktır.
Söz konusu teşvik uygulaması kapsamında, 5510 sayılı Kanunun 80 ve 81. maddeleri
uyarınca hesaplanan sigorta primlerinin işveren hissesinin; organize sanayi ve
endüstri bölgelerinde kurulu (organize sanayi bölgesi yönetim kurulundan veya
ticaret ya da sanayi odalarından alınacak bir belge ile kanıtlanması şartıyla)
iş yerleri için tamamı, diğer yerlerdeki iş yerleri için yüzde sekseni Hazinece
karşılanacaktır. Hazinece karşılanacak tutar, işçi sayısı ile prime esas kazanç
alt sınırına göre hesaplanan işveren hissesi prim tutarının çarpımı sonucu
bulunacak değer üzerinden, yukarıda belirtilen oranlara göre saptanan tutarı
aşamaz. Ayrıca aylık sosyal güvenlik destek primi ile işsizlik sigortası
priminin işveren hissesi kapsama dahil değildir.
Öte yandan işveren hissesine ait primlerin Hazinece
karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili
olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal
süresi içerisinde Kuruma verilmesi ve sigortalıların tamamına ait sigorta
primlerinin işçi hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan
işveren hissesine ait tutarın ödenmiş olması şart olduğu gibi, prim belgeleri
süresinde verilmekle birlikte işveren tarafından ödenmesi gereken primlerin geç
ödenmesi halinde, Hazinece Kuruma yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan
gecikme zammı da işverenden tahsil edilecektir. Aylık prim ve hizmet
belgelerinin yasal süresi geçirildikten sonra Kuruma verilmiş olması halinde,
bu tür belgelerdeki sigorta primlerinin sigortalı ve işveren hisselerinin tümü
işverenlerden tahsil edilecektir.
c-Muvazaalı
İşlemler:
• Mevcut ve faaliyette bulunan işletmelerin devredilmesi,
birleşmesi, bölünmesi veya nevi değiştirmesi,
• Mevcut bir işletmenin kapatılarak değişik bir ad veya
unvan veya bir iş birimi olarak açılması,
• Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan
veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın
kaydırılması,
• Şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin
değiştirilmesi, Gibi ek bir kapasite
ve istihdam artışına neden olmayan işlemler yeni işe başlama veya yeni bir
işyeri olarak kabul edilmeyecek, dolayısıyla teşvik kapsamına alınmayacaktır.
d-İşçi Sayısının
Düşmesi:Teşvik uygulaması kapsamına giren işyerlerinin sigorta primi
işveren hissesi teşvikinden yararlanmak için gerekli olan şartları, müteakip
aylarda da taşıyıp taşımadıkları düzenli olarak Kurum tarafından kontrol
edilecek, teşvikten yararlanan bir işyerinde, daha sonra bu işyerinden
sigortalı çıkarılması nedeniyle, bir sonraki ayda fiilen çalışan sigortalı sayısında
azalma olmasına bağlı olarak, anılan işyeri işvereni, fiilen çalışan sigortalı
sayısının on sigortalının altına düşmesi nedeniyle bu işyerinde sigortalı
sayısı yeniden on sigortalıya ulaşmadıkça sigorta primi işveren hissesi
teşvikinden yararlanamayacaktır ve bu aylar için yersiz olarak Hazinece
karşılanmış olan bir prim varsa, bu prim 5510 sayılı Kanun 88 ve 89. maddeleri de
nazara alınarak gecikme zammı ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
e-Uygulamanın
Süresi:Bu teşvik uygulaması 31/12/2008 tarihinde sona erecekken, ilk önce
18/02/2009 tarih ve 5838 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle 31/12/2009 tarihine
kadar uzatılmış, son olarak da 05/02/2010 tarih - 27484 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan 5951 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun İle Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 10 uncu maddesi ile 01/01/2010
tarihinden geçerli olmak üzere 31/12/2012 tarihine kadar uzatılmıştır.
f-Kapsam Dışı Kalan
İşler ve İşverenler:
• 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve 4734 sayılı Kamu İhale
Kanunu hükümlerine tabi olan hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine
yönelik faaliyetler,
• Kamu sektörüne ait işyerleri,
• 01/04/2005 tarihinden itibaren uluslararası anlaşma
hükümlerine istinaden hizmet ve yapım işlerinin gerçekleştirilmesine yönelik
faaliyetler,
• Gelir veya kurumlar vergisine tabi olmayan işverenler, bu
teşvik uygulaması kapsamına girmemektedir.
Konuya ilişkin olarak 2007/48 - 2009/12 - 2009/46 -
2009/133 sayılı SGK genelgeleri yayınlanmıştır.
2-18/29 Yaş Arası
Erkek İle 18 Yaşından Büyük Kadın Çalıştıran İşverenler İçin İstihdam Teşviki:Bu
teşvik için en son 30/6/2010 tarihinde işe alınmış olan sigortalılar için
başvuru kabul edilmiş olup, artık Kurumca yeni başvuru kabul edilmemektedir.
Ancak, daha önce bu teşvikten yararlanma hakkı elde edilmiş olan sigortalılar
için, beşinci yıl dolana kadar bu teşvik uygulanacaktır. Şu an uygulamada olan
ve başvuru kabul edilen teşvik 4447 sayılı Kanunun Geçici 10 uncu maddesinde
düzenlenen ve aşağıda ayrıntılı bilgileri yer alan teşvik
uygulamasıdır.
5763 sayılı İş Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanunun 20. maddesi ile 4447 sayılı Kanuna eklenen geçici 7 inci
madde ile getirilmiştir. Buna göre;18 yaşından büyük - 29 yaşından küçük
erkekler ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınlardan; 01/07/2008
tarihinden önceki altı aya veya 2008 yılı Aralık ve 2009 yılı Ocak aylarına
ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı
sigortalılar dışında olması şartıyla, 01/07/2008 tarihinden önceki bir yıllık
dönemde işyerine ait prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı
sayısına ilave olarak 01/07/2008 tarihinden itibaren iki yıl içinde yani
01/07/2010 tarihine kadar (en son 30/06/2010 tarihinde) işe alınan ve fiilen
çalıştırılanlar için; 506 sayılı Kanunun 72 nci ve 73 üncü
maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç
alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin;
• Birinci yıl için yüzde yüzü, • İkinci yıl için yüzde sekseni,
• Üçüncü yıl için yüzde altmışı, • Dördüncü yıl için yüzde kırkı,
• Beşinci yıl için yüzde yirmisi, İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır.
İşveren hissesine ait primlerin İşsizlik Sigortası Fonundan
karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili aylık
prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna
vermeleri ve sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı
hissesine isabet eden tutarı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan
işveren hissesine ait tutarın tamamını ödemiş olmaları şarttır. Aşağıdaki (f)
bendi hükmü saklı kalmak kaydıyla bu teşvik, 506 sayılı Kanun kapsamında
bulunanlarla aynı şartlarda olmak üzere 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci
maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de uygulanır.
Bu madde hükümleri;
a-01/10/2003 tarihinden sonra özelleştirme kapsamında devir
alınan işyerleri hariç olmak üzere, mevcut ve faaliyette bulunan işyerlerinin
devredilmesi, birleşmesi, bölünmesi veya nevi değiştirmesi gibi hallerde yeni
işe başlama olarak değerlendirilmez.
b-Mevcut bir işyerinin kapatılarak; değişik bir ad veya
unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalışan
sigortalıların bütün olarak devredilmesi
halinde, bu işyerleri hakkında
uygulanmaz.
c-Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan
veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın
kaydırılması, şahıs işletmelerinde işletme sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek
bir kapasite ve istihdam artışına neden olmayan, sadece teşviklerden
yararlanmak amacıyla yapılan işlemler hakkında uygulanmaz.
d-506 sayılı Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimler
sonucunda çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen
işyerleri hakkında bir yıl süreyle uygulanmaz.
e-8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile
4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve uluslararası anlaşma
hükümlerine istinaden yapılan hizmet ve yapım konulu işyerlerine yönelik
işyerleri hakkında uygulanmaz.
f-Kamu idareleri işyerleri hakkında uygulanmaz.
g-506 sayılı Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine
tabi çalışanlar ile yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz.
İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanan prim tutarları gelir
ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate
alınmaz.
Konuya ilişkin olarak 2008/73 - 2009/52 sayılı SGK
genelgeleri yayınlanmıştır.
3-Sigorta Primleri
İşveren Hissesinin Beş Puanlık Kısmının Hazinece Karşılanması Şeklindeki
İstihdam Teşviki:5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesine 5763
sayılı Kanunun 24 üncü maddesi ile eklenen (ı) bendi uyarınca, 01/10/2008
tarihinden itibaren özel sektör işverenlerinin çalıştırdıkları sigortalılarla
ilgili malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş
puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanacak, dolayısıyla sigorta
primlerinden beş puanlık indirim yapılmış olacaktır. Bu teşvik uygulaması
özellikle diğer teşvik uygulamalarından yararlanamayan işverenler tarafından
tercih edilmektedir.
Ancak işverenlerin bu uygulamadan yararlanabilmeleri için;
a-Çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili aylık prim ve
hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermeleri,
b-Sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı
hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait
tutarı yasal süresinde ödemeleri,
b-SGKna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme
cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması, erekmektedir. Ancak borcu olmakla
beraber; Kuruma olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası
ve gecikme zammı borçlarını 6183 sayılı Kanuna göre tecil ve
taksitlendiren işverenler ile 4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu ve
5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile diğer taksitlendirme ve
yapılandırma Kanunlarına göre taksitlendiren ve yapılandıran işverenler bu
tecil, taksitlendirme ve yapılandırmaları devam ettiği sürece bu teşvikten
yararlandırılır.
• İşverenler;
a-Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler,
döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il
özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik
kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu
kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların
bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden
fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklar çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili
olarak,
b-2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 4734 sayılı Kamu
İhale Kanunu kapsamındaki alım ve yapım işleri ve 4734 sayılı Kanundan istisna
olan alım ve yapım işleri ile uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden
yapılan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerleri ile 4734 sayılı Kanundan
istisna olan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerlerinde çalıştırılan sigortalılarla
ilgili olarak,
c-Sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ile yurt
dışında çalışan sigortalılarla ilgili olarak, bu teşvik hükümlerinden
yararlanamazlar.
• Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar
vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.
• Bu teşvik unsuru ile diğer ilgili mevzuatla sağlanan
sigorta prim desteklerinin (teşviklerinin) aynı dönem için birlikte uygulanması
halinde, bu destek öncelikle uygulanır.
.Aynı dönem için ve mükerrer olarak bu
teşvik unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate
alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak
yapılır.
• 5510 sayılı Kanun gereğince yapılan
kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği
tespit edilen işverenler bir yıl süreyle bu fıkrayla sağlanan destek
unsurlarından yararlanamaz.
• İşverenler bu teşvikten ihale konusu işlerlerde de
yararlanabileceklerdir, İhale konusu iş üstlenen ve aylık prim ve hizmet
belgelerini yasal süresi içinde kanun numarası seçmeksizin, yani bu teşvikten
yararlanmadan Kuruma vermiş olan işverenlerce, sonradan geriye yönelik ve
düzeltme amaçlı olarak 5510 sayılı Kanun numarası seçilmek suretiyle, yani bu
teşvikten yararlanmak amacıyla aylık prim ve hizmet belgesi düzenlendiği
durumlarda, söz konusu belgelerin işleme alınıp alınmayacağı hususunda durum
ilgili idareye bildirilecek ve ihale konusu iş üstlenen işverenin beş puanlık
prim indiriminden yararlandırılıp yararlandırılamayacağı hususunda, ilgili
idareden alınacak cevaba göre işlem yapılacaktır.Konuya ilişkin olarak 2008/93
- 2009/139 sayılı SGK genelgeleri yayınlanmıştır.
4-Özürlü İşçi
Çalıştıran İşverenlere Yönelik İstihdam Teşviki: Esasen bu konuda daha
önceden beri teşvik uygulanmakta olup, buna göre belirlenen oranlar üzerinde
özürlü çalıştıran işverenlerin çalıştırdıkları kontenjan fazlası işçiler ile
zorunlu olmadıkları halde özürlü çalıştıran veya çalışma gücünün % 80'inden
fazlasını kaybetmiş özürlüyü çalıştıran işverenlerin bu şekilde fazladan
çalıştırdıkları işçilerin her biri için sigorta primi işveren hissesinin
yarısını hazine karşılamakta idi. Ancak daha sonra bu konuda 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi 5763
sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile değiştirildi ve altınca fıkrada bu konu
düzenlendi. Bu yeni düzenlemeye göre;
• Özel sektör işverenlerince 4857 sayılı İş Kanununun 30
uncu maddesi kapsamında çalıştırılan 5510 sayılı Kanuna tabi özürlü
sigortalılar ile,
• 5378 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen
korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalıların, Prime esas kazanç alt
sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı
Hazine tarafından karşılanacaktır.
• Kontenjan fazlası özürlü çalıştıran,
• Yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştıran
işverenlerin, ise bu şekilde
çalıştırdıkları her bir özürlü için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden
hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi Hazinece
karşılanacaktır.
İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi
için;
• İşverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak
5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve
hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermeleri,
• Sigortalıların tamamına ait sigorta primi sigortalı
hissesine isabet eden tutar ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait
tutarın tamamını ödemiş olmaları,şarttır. İşveren tarafından ödenmesi gereken
primlerin geç ödenmesi halinde, Hazinece Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak
ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı, işverenden tahsil edilir.
Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında
gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu özürlü istihdam teşviki
kapsamına, kamu idareleri hariç 506 sayılı Kanun kapsamındaki sigortalılara
ilişkin matrah ve oranlar üzerinden olmak üzere, 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi
kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli de girer.Uygulama
01/07/2008 tarihinden itibaren geçerlidir. Konuya ilişkin olarak 2008/77 sayılı
SGK genelgesi yayınlanmıştır.
5-4447 Sayılı
Kanunun 50 nci Maddesinin Beşinci Fıkrasında Düzenlenen İstihdam Teşviki:18/8/2009
tarihli ve 27323 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5921 sayılı İşsizlik
Sigortası Kanunu İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 1 inci maddesi ile, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun
50 nci maddesinin mülga beşinci fıkrası yeniden düzenlenmiştir.
Buna göre; İşsizlik ödeneği almaya hak kazanmış olarak
işten ayrılmış bir sigortalıyı, 1/10/2009 veya sonraki bir tarihte ve son altı
aylık dönemde aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı
sayısına ilave olarak işe alan işveren bu teşvikten yararlanabilecektir. Yani
daha açıkçası söz konusu sigortalının;
• 1/10/2009 veya sonraki bir tarihte işe alınmış olması,
• İşe giriş tarihi itibariyle işsizlik ödeneği almaya hak
kazanmış olması,
• İşe alındığı tarihten önceki aydan başlanarak, son altı
aylık dönemde aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen ortalama sigortalı
sayısına ilave olarak işe alınmış olması,
• İşsizlik ödeneği almaya hak kazanmadan önce son çalıştığı
işyeri haricindeki bir işyerinde işe başlamış olması,gerekmektedir.Yukarıda
belirtilen şartların dördünün birlikte gerçekleşmiş olması gerekecektir.Bu
şekilde işe alınmış olan sigortalının prime esas kazanç alt sınırı üzerinden
tahakkuk eden;
• Kısa vadeli sigorta kolları priminin 1 puanlık kısmı,
• Malullük yaşlılık ve ölüm sigortası priminin tamamı,
• Genel sağlık sigortası priminin tamamı, Kalan işsizlik
ödeneği süresince İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır.
Söz konusu primlerin İşsizlik Sigortası Fonundan
karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak
5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi
içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermesi, varsa prime esas alt kazanç sınırı
ile prime esas kazanç arasındaki fark ve kısa vadeli sigorta kollarına ilişkin
prim tutarı farkı ile işsizlik sigortası primlerini Sosyal Güvenlik Kurumuna
ödemiş olması şarttır. Bu teşvik 5510 sayılı Kanun kapsamında bulunanlarla
aynı şartlarda olmak üzere 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi
kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de uygulanır. Bu
teşvikten diğer teşviklerle birlikte aynı dönem için ve mükerrer olarak
yararlanılamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle
uygulama, teşvik unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. İşçinin,
işten ayrıldığı işyerinde tekrar işe başlaması halinde bu teşvik hükümlerinden
yararlanılamaz. Konuyla ilgili olarak 04/12/2009 tarih - 2009/149 Sayılı SGK
Genelgesi yayınlanmıştır.
6-4447 Sayılı
Kanunun Geçici 9 uncu Maddesinde Düzenlenen İstihdam Teşviki:Bu teşvik
uygulaması sona ermiş olup, artık yeni başvuru alınmamaktadır.
18/8/2009 tarihli ve 27323 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
5921 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu İle Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2 nci maddesi ile, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa
geçici 9 uncu madde eklenmiş olup, 18/8/2009 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş
olan söz konusu geçici madde uyarınca;2009 yılının Ekim ayına ait prim ve
hizmet belgelerinde bildirilen sigortalı sayısına ilave olarak, 31/12/2010
tarihine kadar, işe alınma tarihinden önceki üç aylık dönem içinde Sosyal
Güvenlik Kurumuna verilen prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar
dışındaki kişilerden olmak kaydıyla işe alınan ve fiilen çalıştırılanlar için
işveren bu teşvikten yararlanabilecektir. Daha açık bir anlatımla söz konusu
sigortalının;
• 18/8/2009 ila 31/12/2009 tarihleri arasında işe alınmış
olması,
• İşe giriş tarihinden önceki üç aylık dönemde Kurumumuza
verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,
• Fiilen işyerinde çalışıyor olması,
• 2009/Nisan ayına ilişkin olarak düzenlenmiş aylık prim ve
hizmet belgesinde kayıtlı sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmış
olması,gerekmektedir.
Belirtilen şartları birlikte taşıyan sigortalının prime
esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren
hisselerine ait tutarı, altı ay boyunca İşsizlik Sigortası Fonundan
karşılanacaktır. Bu madde kapsamında işe almaya ilişkin 31/12/2010 tarihini
30/6/2011 tarihine kadar, primlerin Fondan karşılanma süresini ise altı aya
kadar daha uzatmaya, Bakanlar Kurulu yetkilidir. Burada belirtilen süreler
28/1/2010 tarihli ve 5951 sayılı Kanunun 7 nci
maddesiyle uzatılmış olan sürelerdir. İşveren hissesine ait primlerin
İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanabilmesi için işverenlerin çalıştırdıkları
sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet
belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve
sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden
tutarı ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmayan işveren hissesine ait
tutarın ödenmiş olması şarttır.
Aşağıdaki (f) bendi hükmü saklı kalmak kaydıyla bu maddede
düzenlenen teşvik, 5510 sayılı Kanun kapsamında bulunanlarla aynı şartlarda
olmak üzere, 506 sayılı Kanunun geçici
20 nci maddesi kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de
uygulanır. İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanan prim tutarları gelir ve
kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate
alınmaz.
Bu madde hükümleri;
a-1/10/2003 tarihinden sonra özelleştirme kapsamında devir
alınan işyerleri hariç olmak üzere, mevcut ve faaliyette bulunan işyerlerinin
devredilmesi, birleşmesi, bölünmesi veya nevi değiştirmesi gibi hallerde yeni
işe başlama olarak değerlendirilmez.
b-Mevcut bir işyerinin kapatılarak; değişik bir ad veya
unvan ya da bir iş birimi olarak aynı faaliyette açılması veya çalışan
sigortalıların bütün olarak devredilmesi halinde, bu işyerleri hakkında
uygulanmaz.
c-Yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak şekilde doğrudan
veya dolaylı ortaklık ilişkisi bulunan şirketler arasında istihdamın
kaydırılması, şahıs
işletmelerinde işletme
sahipliğinin değiştirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam artışına
neden olmayan, sadece teşviklerden yararlanmak amacıyla yapılan işlemler
hakkında uygulanmaz.
d-5510 sayılı Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimler
sonucunda çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen
işyerleri hakkında tespit yapıldığı aydan başlanmak suretiyle uygulanmaz.
e-4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve bu
Kanundan istisna olan alımlar ile uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden
yapılan hizmet alımları ve yapım işlerini yürüten işyerleri hakkında
uygulanmaz.
f-21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun
Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 30 uncu maddesinin
ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışmaya
başlayanlar hakkında uygulanmaz.
g-5510 sayılı Kanuna göre sosyal güvenlik
destek primine tabi çalışanlar ile yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında
uygulanmaz. Konuyla ilgili olarak 2009/113 - 2009/133 sayılı SGK genelgeleri yayınlanmıştır.
7-4447 Sayılı
Kanunun Geçici 10 uncu Maddesinde Düzenlenen İstihdam Teşviki:Bu teşvik
uygulaması 25/02/2011 tarihli ve 27857 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan 6111 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi ile getirilmiştir.
7.1-Yararlanma Şartları:
a-Sigortalı yönünden;
• 1/3/2011 ila 31/12/2015 tarihleri arasında işe alınmış
olması,
• 18 yaşından büyük olması,
• İşe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde Sosyal
Güvenlik Kurumuna verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,
• Fiilen çalışması,
b-İşyeri yönünden;
• Özel sektör işverenlerine ait olması,
• Sigortalının, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak
çalıştırılması,
• Yasal ödeme süresi geçmiş prim, idari para cezası ve
bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması,
• Aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde
Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi,
• Tahakkuk eden sigorta primlerinin yasal süresi içinde
ödenmesi,şartlarının birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
Yukarıdaki genel şartların yanında sigortalının;
• Erkek olması halinde, işe giriş tarihi itibariyle 18 ila
29 yaş aralığında ya da 29 yaşından büyük olup olmadığı,
• İşe giriş tarihi itibariyle veya çalışmakta iken; mesleki
yeterlilik belgesine sahip olup olmadığı, mesleki ve teknik eğitim veren orta
veya yüksek öğretimi bitirip bitirmediği, Türkiye İş Kurumunca düzenlenen iş
gücü yetiştirme kursunu bitirmiş olup olmadığı, işe alındığı işyerinde mesleki
yeterlik veya mesleki ve teknik öğretim ya da İŞKUR kurs belgesinde belirtilen
mesleklerde ya da alanlarda çalıştırılıp çalıştırılmadığı,
• Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsiz olup olmadığı,hususları
destekten yararlanma süresini etkileyen şartlardır.
Dolayısıyla bu maddede belirtilen destek unsuru;
a-18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile 18
yaşından büyük kadınlardan;
1) Mesleki yeterlik belgesi sahipleri için kırksekiz ay
süreyle,
2) Mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi
veya Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kurslarını bitirenler
için otuzaltı ay süreyle,
3) (1) ve (2) numaralı alt bentlerde sayılan belge ve
niteliklere sahip olmayanlar için yirmidört ay süreyle,
b-29 yaşından büyük erkeklerden (a) bendinin (1) ve (2)
numaralı alt bentlerinde sayılan belge ve niteliklere sahip olanlar için
yirmidört ay süreyle,
c-(a) ve (b) bentleri kapsamına girenlerin Türkiye İş
Kurumuna kayıtlı işsizler arasından işe alınmaları halinde ilave olarak altı ay
süreyle,
d-5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(a) bendi kapsamında çalışmakta iken, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
sonra mesleki yeterlik belgesi alanlar veya mesleki ve teknik eğitim veren orta
veya yüksek öğretimi bitirenler için oniki ay süreyle,
e-18 yaşından büyüklerden bu fıkranın (a), (b) ve (ç)
bentlerine girmeyenlerin Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsizler arasından işe
alınmaları halinde altı ay süreyle,uygulanır.
Bu maddede sayılan belge ve nitelikler nedeniyle destek
unsurundan yararlanabilmek için sigortalıların sahip oldukları mesleki
yeterlik, mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretim kurumları
veya Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kurslarına ilişkin
belgelerde belirtilen meslek ya da alanlarda işe alınmaları ve/veya çalışıyor
olmaları gerekir.Bu maddeyle sağlanan destek unsurundan aynı sigortalı için bir
kez yararlanılabilir. Sigortalı, destek süresini tamamlamadan işsiz kalması
halinde, kalan süreden yeniden yararlanamaz. Ancak ikinci fıkranın (a) bendi
kapsamına girenlerin, aynı bent kapsamında yeniden işe alınmaları ve (1) veya
(2) numaralı alt bentlerde sayılan belge ve nitelikleri bu dönemde temin
etmeleri halinde destekten yeniden yararlanabilirler. Bu durumda ilk yararlanma
süresi, ikincisinden düşülür ve toplam yararlanma süresi en son yararlanılan
destek için maddede öngörülen süreyi aşamaz.
İşveren hissesine ait primlerin Fondan karşılanabilmesi
için işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak; 5510 sayılı
Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal
Güvenlik Kurumuna vermesi, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin
sigortalı hissesine isabet eden tutarını yasal süresi içinde ödemesi ve kapsama
giren sigortalının işe alındığı işyerinden dolayı Sosyal Güvenlik Kurumuna
prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı
borcu bulunmaması şarttır. Sosyal Güvenlik Kurumuna olan prim, idari para
cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre
tecil ve taksitlendirilmiş veya ilgili diğer kanunlar uyarınca prim borçlarının
yeniden yapılandırılmış ve taksitlendirilmiş olması, bu tecil, taksitlendirme
ve yeniden yapılandırma devam ettiği sürece işverenlerin bu fıkra hükmünden
yararlanmasına engel teşkil etmez.
Bu maddede düzenlenen teşvik, 5510 sayılı Kanun kapsamında bulunanlarla
aynı şartlarda olmak üzere 506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi
kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personeli için de uygulanır. Fondan
karşılanan prim tutarları, gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya
maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz.Bakanlar Kurulu, bu maddenin uygulanma
süresini 2015 yılından itibaren beş yıla kadar uzatmaya yetkilidir.
7.2-Teşvikten
Yararlanamayacaklar:Bu madde hükümleri; 21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı
Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara
ait işyerleri ile 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa,
4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa ve uluslararası anlaşma
hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri ile 4734 sayılı Kanundan
istisna olan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerleri, sosyal güvenlik destek
primine tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında
uygulanmaz.5510 sayılı Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde,
çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işverenler
bir yıl süreyle bu maddeyle sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz.
7.3-Teşvikin
Kapsamı:Bu teşvik kapsamında 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde
sayılan ve 82 nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazançları üzerinden
hesaplanan sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarı, işe alındıkları
tarihten itibaren İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır. Bu nedenle, kapsama
giren sigortalılardan dolayı anılan maddede öngörülen destekten yararlanılması
sırasında, bu sigortalıların kazançlarının prime esas kazanç alt sınırını aşıp
aşmadığı üzerinde durulmayacaktır.
Öte yandan, 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci
fıkrasının (ı) bendinde yer alan, "Bu fıkra ve diğer ilgili mevzuatla
sağlanan sigorta prim desteklerinin aynı dönem için birlikte uygulanması
halinde, bu destek öncelikle uygulanır." hükmüne istinaden, 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi
kapsamına giren bir sigortalı için öncelikle 5510 sayılı Kanunun 81 inci
maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen beş puanlık prim
desteğinden, ardından 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde öngörülen
destekten yararlanılacaktır. Ancak, 4447 sayılı Kanunun geçici 10 uncu
maddesinde öngörülen destekten yararlanılması sırasında, 5510 sayılı Kanunda
öngörülen destekten yararlanılmış olan 5 puanlık kısım düşülerek, kalan işveren
hissesi üzerinden tahakkuk eden primlerden dolayı yararlanılacaktır.Konuyla
ilgili ayrıntılı açıklama Sosyal Güvenlik Kurumunun 2011/45 Sayılı Genelge'sinde
yer almaktadır.
8-Yatırımlarda
Devlet Yardımları Hakkında Kararda Öngörülen İstihdam Teşviki:İstihdam
teşviki uygulamalarından biri de 16/07/2009 tarih - 27290 sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları
Hakkında Bakanlar Kurulu Kararı (2009/15199 sayılı karar) ile büyük ölçekli
yatırımlar ile bölgesel uygulama kapsamında desteklenen yatırımlara yönelik
olarak getirilen istihdam teşviki uygulamasıdır. Söz konusu teşvik
uygulamasının ayrıntıları Hazine Müsteşarlığı tarafından çıkarılan ve
28/07/2009 tarih - 27302 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları
Hakkında Kararın Uygulanmasına İlişkin Tebliğde belirtilmiş, daha sonra da
21/10/2010 tarih - 27736 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Tebliğle söz konusu
tebliğde değişiklik yapılmıştır. Ayrıca söz konusu Bakanlar Kurulu kararından
daha sonra 18/8/2009 tarihli ve 27323 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5921 sayılı
Kanunla 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa Ek 2
nci madde eklenmiştir. Dolayısıyla bu teşvik uygulaması da kanuni dayanağa
bağlanmıştır.
Ancak daha sonra 15/06/2012 tarihli ve 28324 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan 6322 sayılı Kanunla yeni bir teşvik uygulaması getirilmiş,
bu doğrultuda 5510 sayılı Kanunun söz konusu ek 2 nci maddesi değiştirilmiş,
aynı Kanuna geçici 41 inci madde eklenmiş, buna bağlı olarak da 19/06/2012
tarihli ve 28328 sayılı Resmi Gazete’de de 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet
Yardımları Hakkında Karar (Bakanlar Kurulu Kararı) yayımlanmış, dolayısıyla
yukarıda belirtilen 14/7/2009 tarihli ve 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar
yürürlükten kaldırılmıştır. Daha sonra da 20/06/2012 tarihli ve 28329 sayılı
Resmi Gazete’de Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına
İlişkin Tebliğ yayımlanmıştır.Yatırımlara yönelik istihdam teşviki, yeni
mevzuat doğrultusunda aşağıda belirtildiği şekilde uygulanacaktır:
A-İşveren Hissesi Desteği:
A.1-Büyük ölçekli yatırımlar, stratejik yatırımlar ve
bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlardan, tamamlama
vizesi yapılmış teşvik belgesinde kayıtlı istihdamı aşmamak kaydıyla;
a) Komple yeni yatırımlarda, teşvik belgesi kapsamında
gerçekleşen yatırımla sağlanan,
b) Diğer yatırım cinslerinde, yatırımın tamamlanmasını
müteakip, yatırıma başlama tarihinden önceki son altı aylık dönemde (mevsimsel
özellik taşıyan yatırımlarda bir önceki yıla ait mevsimsel istihdam
ortalamaları dikkate alınır) Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve
hizmet belgesinde bildirilen ortalama işçi sayısına teşvik belgesi kapsamında
gerçekleşen yatırımla ilave edilen, istihdam için ödenmesi gereken sigorta
primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlık bütçesinden
karşılanacaktır.Yani sigortalıya ödenen aylık ücret tutarına bakılmaksızın,
sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı devlet
tarafından karşılanacak, dolayısıyla asgari ücretten yüksek ücret alan
işçilerin sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmını
aşan tutar da işveren tarafından ödenecektir.
A.2-Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel teşvik
uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlarda söz konusu destek aşağıda
belirtilen sürelerde uygulanacaktır.
|
Bölgeler
|
31/12/2013
tarihine kadar (bu tarih dahil) başlanılan yatırımlar
|
1/1/2014
tarihinden itibaren
başlanılan
yatırımlar
|
|
1
|
2
yıl
|
-
|
|
2
|
3
yıl
|
-
|
|
3
|
5
yıl
|
3
yıl
|
|
4
|
6
yıl
|
5
yıl
|
|
5
|
7
yıl
|
6
yıl
|
|
6
|
10
yıl
|
7
yıl
|
A.3-Stratejik yatırımlar için bu destek 6 ncı bölgede on
yıl, diğer bölgelerde yedi yıl süreyle uygulanacaktır.
A.4-Yararlanılan sigorta primi işveren hissesi desteğinin
tutarı, bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen yatırımlar ile
büyük ölçekli yatırımlarda sabit yatırım tutarının aşağıda belirtilen
oranlarını geçemeyecektir.
|
|
Bölgesel
Teşvik Uygulamaları
|
Büyük
Ölçekli Yatırımlar
|
|
Bölgeler
|
Sigorta
Primi İşveren Hissesi Desteğinin Sabit Yatırım Tutarına Oranı (%)
|
Sigorta
Primi İşveren Hissesi Desteğinin Sabit Yatırım Tutarına Oranı (%)
|
|
1
|
10
|
3
|
|
2
|
15
|
5
|
|
3
|
20
|
8
|
|
4
|
25
|
10
|
|
5
|
35
|
11
|
|
6
|
50
|
15
|
A.5-Stratejik yatırımlarda sigorta primi işveren hissesi
desteğinin miktarı, bölge ayrımı yapılmaksızın sabit yatırım tutarının yüzde
onbeşini geçemeyecektir.
A.6-İşveren hissesine ait primlerin karşılanabilmesi için,
işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak 5510 sayılı Sosyal
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca aylık prim ve hizmet
belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermesi ve
sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden
tutar ile Bakanlıkça karşılanmayan işveren hissesine ait tutarın yasal süresi
içerisinde ödenmiş olması şartı aranacaktır. İşveren tarafından ödenmesi
gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Bakanlıktan Sosyal Güvenlik Kurumuna
yapılacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı işverenden tahsil
edilecektir.
A.7-Genel teşvik uygulamaları kapsamında desteklenen,
tersanelerin gemi inşa yatırımlarında tamamlama vizesi şartı aranmaksızın belge
konusu geminin yapımında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta
primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlıkça karşılanabilecektir.
Bu destek, gemi inşası devam etse dahi yatırıma başlama tarihinden itibaren en
fazla on sekiz ay süreyle uygulanacaktır. Yat, yüzer tesis ve deniz araçları da
bu kapsamda değerlendirilecektir.
A.8-Bu desteğin uygulanacağı teşvik belgesi kapsamındaki
yatırıma ait tesiste, işverenin sosyal güvenlik işyeri sicil numarası altında
ilgili mevzuatta belirlenen alt işverenler (taşeronlar) tarafından istihdam
edilen işçi sayısı da dikkate alınabilecektir.
A.9- Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak aktarımlarla ilgili
usul ve esaslar Ekonomi Bakanlığı tarafından belirlenecektir.
B-İşçi Hissesi Desteği:Bu yeni teşvik uygulamasıyla ilgili
Bakanlar Kurulu Kararı çerçevesinde, 6 ncı bölgede; büyük ölçekli yatırımlar,
stratejik yatırımlar ve bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında teşvik
belgesine istinaden gerçekleştirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için,
tamamlama vizesi yapılan teşvik belgesinde kayıtlı istihdam sayısını aşmamak
kaydıyla, işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmesi gereken sigorta
primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, tamamlama vizesinin
yapılmasını müteakip on yıl süreyle işveren adına Ekonomi Bakanlığı bütçesinden
karşılanabilecektir.Bu destekten yararlanılabilmesi için, aylık prim ve hizmet
belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verilmesi ve
Bakanlıkça karşılanmayan işçi hissesine ait tutarın (yani asgari ücretten
yüksek ücret alan işçilerin sigorta primi işçi hissesine ait asgari ücrete
tekabül eden kısmını aşan tutarın) yasal süresi içerisinde ödenmiş olması şartı
aranacaktır. Bu destekten yararlanan yatırımcı tarafından ödenmesi gereken
primlerin geç ödenmesi halinde, Bakanlıktan Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılacak
ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zammı işverenden tahsil edilecektir.
Yukarıda 8. maddede yer alan hüküm sigorta primi desteği
için de uygulanabilecektir. Yani bu desteğin uygulanacağı teşvik belgesi
kapsamındaki yatırıma ait tesiste, işverenin sosyal güvenlik işyeri sicil
numarası altında ilgili mevzuatta belirlenen alt işverenler (taşeronlar)
tarafından istihdam edilen işçi sayısı da dikkate alınabilecektir.
9-5746 Sayılı Kanun
Uyarınca Araştırma ve Geliştirme Merkezlerine Sağlanan İstihdam Teşviki: 12/3/2008
tarihinde yürürlüğe giren 5746 sayılı Araştırma
ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesi üçüncü fıkrası uyarınca;
Kamu personeli hariç olmak üzere,
• Teknoloji merkezi işletmelerinde,
• Ar-Ge merkezlerinde,
• Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar
tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafından
yürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde,
• Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlanan
işletmelerde,Çalışan Ar-Ge ve destek personeli ile 4691 sayılı Teknoloji
Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesi uyarınca ücreti gelir
vergisinden istisna olan personelin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri
ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, her bir
çalışan için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten
karşılanacaktır. Öte yandan, bu teşvik kapsamına giren sigortalılara yapılan
ücret dışındaki ödemeler ile kapsama giren sigortalıların Ar-Ge ve yenilik
faaliyetleri dışındaki çalışmaları nedeniyle hak ettikleri ücretleri buradaki
teşvik kapsamı dışında kalmaktadır. Dolayısıyla 5746 sayılı Kanun kapsamına
giren sigortalıların Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri kapsamındaki çalışmaları
dolayısıyla hak ettikleri ücretlerinin 5746 sayılı Kanun numarası; bu
sigortalılara yapılan ücret dışındaki ödemeler ile Ar-Ge ve yenilik
faaliyetleri dışındaki çalışmaları nedeniyle hak ettikleri ücretlerinin ise 5510 sayılı Kanun numarası seçilmek
suretiyle düzenlenecek olan aylık prim ve hizmet belgesi ile Kuruma
bildirilmesi halinde, bu maddede belirtilen teşvikin dışında kalan ücretler
için 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinde düzenlenen, malullük, yaşlılık ve
ölüm sigortaları primlerinden, işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet
eden tutar Hazinece karşılanması imkânından da işveren yararlanmış olacaktır. Konuyla
ilgili olarak 2008/85 - 2009/21 sayılı SGK genelgeleri yayınlanmıştır.
10-5225 sayılı Kanun
Uyarınca Kültür Yatırımı ve Girişimleri İçin Sağlanan İstihdam Teşviki:5225
sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik Kanununun 5 inci maddesi c
bedi uyarınca;Söz konusu Kanun uyarınca belgelendirilmiş kurumlar vergisi
mükellefi yatırımcı veya girişimcilerin, ilgili idareye verecekleri aylık prim
ve hizmet belgelerinde bildirdikleri, münhasıran belgeli yatırım veya girişimde
çalıştıracakları işçilerin, prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta
primlerinin işveren hissesinin, yatırım aşamasında üç yılı aşmamak şartıyla %
50'si, işletme aşamasında ise yedi yılı aşmamak şartıyla % 25'i, Hazinece
karşılanacaktır. Konuya ilişkin olarak 22/09/2010 tarih ve 2010/109 sayılı SGK
Genelgesi yayımlanmıştır.11-506 Sayılı
Kanunun Geçici 20 inci Maddesi Kapsamındaki Sandıkların Yararlanabilecekleri
Teşvikler:
506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesi
kapsamındaki sandıkların statülerine tabi personel istihdam eden sandıklar,
bankaları, sigorta ve reasürans şirketlerini, oda, borsa ve birlikleri;
• 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin (ı)
bendinde öngörülen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden işveren
hissesinin beş puanlık kısmına isabet tutarın Hazinece karşılanması
teşvikinden,
• 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin
altıncı fıkrasında öngörülen (özürlü işçi çalıştırmayla ilgili) sigorta primi
işveren hissesi teşvikinden,
• 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun
geçici 7 nci maddesinde 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile yaş
şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadın işçi çalıştıranlar için öngörülen
sigorta primi işveren hissesi teşvikinden,
• 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 9 uncu
maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden,
• 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 10 uncu
maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi teşvikinden, yararlanabileceklerdir.Konuya
ilişkin olarak 14/4/2009 tarih - 2009/61 sayılı SGK genelgesi yayımlanmıştır.
12-Aynı Anda Birden
Fazla Teşvikten Yararlanma:1/3/2011 tarihinden önce, diğer destek
kanunlarında öngörülen sigorta prim desteğinden (istihdam teşvikinden)
yararlanmakta olan işverenlerin destek kapsamına giren sigortalılarından dolayı
aynı dönem için ve mükerrer olarak 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin
birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen beş puanlık prim desteğinden (işveren
hissesindeki beş puanlık indirimden) yararlanmaları mümkün bulunmamakta;
dolayısıyla, gerek diğer destek kanunları (teşvikler), gerekse beş puanlık prim
desteği kapsamına giren sigortalılar için işverenler aynı anda sadece tercih
ettikleri bir Kanunda öngörülen destekten yararlanabilmekte idiler. Bazı
işverenler ise ayrı ayrı aylık prim ve hizmet belgesi düzenleyerek,
sigortalıların bir kısmı için bir teşvikten, sigortalıların diğer bir kısmı
için başka bir teşvikten (örneğin: sigortalıların bir kısmı için sigorta
primleri işveren hissesinin beş puanlık kısmının hazinece karşılanması
şeklindeki istihdam teşvikinden, diğer bir kısmı için başka bir teşvikten)
yararlanma yoluna gitmekteydiler.
Ancak 25/02/2011 tarihli ve 27857 (Mükerrer) sayılı Resmi
Gazete'de yayımlanan 6111 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanunda yapılan
değişiklik sonucunda işverene aynı anda iki teşvikten yararlanma imkanı
getirildi. Buna göre;
1/3/2011 tarihinden itibaren, gerek diğer bir prim
desteği kapsamına, gerekse beş puanlık prim desteği kapsamına giren bir
sigortalı için, ilgili kanunda mükerrer yararlanılamayacağı hususunda bir
düzenleme bulunmayan hallerde, aynı dönemde aynı sigortalı için iki ayrı
kanunda öngörülen prim desteğinden (teşvikten) yararlanılması mümkün hale
getirilmiştir. Bu durumda, her iki destek kapsamına giren sigortalılardan
dolayı işveren öncelikle beş puanlık prim desteğinden (teşvikten), ardından
diğer kanunda öngörülen destekten (teşvikten) yararlanılabilecektir.
Dolayısıyla yukarıdaki bölümlerde ayrıntılı olarak açıklanan teşvik ve
desteklerden;
• 4447 sayılı Kanunun geçici 7 nci, geçici 9
uncu ve geçici 10 uncu maddesinde,
• 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin
altıncı fıkrasında,
• 5510 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesinde,
• 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik
Kanununun 5 inci maddesinde,
• 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında,öngörülen
sigorta prim desteğinden yararlanılması sırasında, öncelikle 5510 sayılı
Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen beş
puanlık prim desteğinden yararlanılacak, ardından belirtilen Kanunlarda
öngörülen desteklerden, işveren hissesine isabet eden beş puanlık kısım
düşüldükten sonra kalan işveren hissesi üzerinden ilgili kanunlarda öngörülen
oranlar üzerinden yararlanılabilecektir.
Buna karşın,;
• 5084 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde,
• 4447 sayılı Kanunun 50 nci maddesinin beşinci fıkrasında,öngörülen
desteklerden, 5084 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin (j) bendi ve 4447 sayılı
Kanunun 50 nci maddesinin beşinci fıkrasında; bu Kanunda (5084/md.4 ve
4447/md.50) düzenlenen destek unsurlarından diğer ilgili mevzuat uyarınca yararlanmakta
olanların aynı dönem için ve mükerrer olarak anılan Kanunlarla sağlanan destek
unsurlarından ayrıca yararlanamayacakları öngörüldüğünden, aynı sigortalıdan
dolayı söz konusu maddelerde öngörülen destekler ile birlikte ayrıca 5510
sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen beş
puanlık prim desteğinden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
13-Teşvikten
Yararlanmaktayken Sigortasız İşçi Çalıştırıldığının Tespit Edilmesi Durumu:5510
sayılı Kanun uyarınca yapılan kontrol ve denetimler sonucunda çalıştırdığı
sigortalıları Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmediği, yani sigortasız işçi
çalıştırdığı tespit edilen işyeri işverenleri,
• 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin
birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen beş puanlık prim desteğinden, tutanak
tarihini izleyen ay başından itibaren,
• 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun
geçici 7 nci maddesinde öngörülen destekten, tespitin yapıldığı aydan itibaren,bir
yıl süre ile,
• 4447 sayılı Kanunun geçici 9 uncu maddesinde öngörülen
destekten ise tespitin yapıldığı aydan itibaren,
yararlanamaz.
5510 sayılı Kanun uyarınca yapılan kontrol ve
denetimler sonucunda;
• Alt işverenin çalıştırdığı sigortalıları Kuruma
bildirmediğinin tespit edilmesi halinde, hem kayıt dışı sigortalı çalıştıran
alt işveren hem de asıl işveren,
• Asıl işverenin çalıştırdığı sigortalıları Kuruma
bildirilmediğinin tespit edilmesi halinde ise, yalnızca asıl işveren,söz konusu
desteklerden yukarıda yazılı süreler içinde yararlanamaz.
14-SGK’ya Borcu
Olanların Teşvikten Yararlanmadaki Durumu:5510 sayılı Kanunun 90 ıncı
maddesine, 5754 sayılı Kanunun 54 üncü maddesi ile eklenen altıncı fıkrası ve İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik ve
Desteklerde Sosyal Güvenlik Kurumundan Alınacak Borcu Yoktur Belgesinin
Düzenlenmesine İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğ uyarınca;Yasal ödeme
süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para cezası
borcu bulunan işverenlerin;
• 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının
(ı) bendinde,
• 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı
Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinde,
• 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin
Desteklenmesi Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında,
• 5225 sayılı Kültür Yatırımları ve Girişimlerini Teşvik
Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasında,
öngörülen indirim ve teşviklerden yararlanmaları mümkün
bulunmamaktadır.
Öte yandan İşverenlere Verilen Devlet Yardımı, Teşvik ve
Desteklerde Sosyal Güvenlik Kurumundan Alınacak Borcu Yoktur Belgesinin
Düzenlenmesine İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğin 6 ncı maddesinde,
22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu
gereğince 16 yaşından büyük işçiler için belirlenen aylık asgari ücretin brüt
tutarına kadar olan borçların destek ve teşviklerin verilmesi sırasında dikkate
alınmayacağı açıklanmıştır.
Dolayısıyla işverenlerin, kapsama giren Devlet yardımları
ile teşvik ve desteklerden yararlanabilmeleri için; Türkiye genelinde yasal
ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası
ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının toplamının 16
yaşından büyükler için belirlenmiş olan brüt asgari ücretten fazla olmaması
veya fazla olmakla birlikte söz konusu borçların 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine
istinaden tecil ve taksitlendirilmiş ya da çeşitli Kanunlar gereğince yeniden
yapılandırılmış olması, ayrıca yapılandırma veya taksitlendirme işlemlerinin
devam ediyor (bozulma şartlarının oluşmamış) olması gerekmektedir.
Borçları tecil ve taksitlendirilmemiş ya da
yapılandırılmamış olan işverenler ise devlet yardımı, teşvik ve desteklerden;
muaccel prim ve idari para cezası borçları kesilip Kuruma aktarıldıktan sonra,
varsa kalan kısmı üzerinden yararlandırılabilir.
Öte yandan, söz konusu yardım, teşvik ve desteklerden
yararlanmaması gerektiği sonradan anlaşılanlardan, yapılan devlet yardımı
teşvik ve destek ödemeleri ilgili mevzuat çerçevesinde müeyyideleri ile birlikte
geri alınır
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder