tarhiyat öncesi uzlaşma hk

04.12.1985 tarih ve 3239 sayılı Kanun’un 33. maddesiyle 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na eklenen Ek 11. madde ile vergi incelemesine dayanılarak tarh edilecek vergilerle kesilecek cezalarda, daha henüz vergi salınmadan ve ceza kesilmeden vergi idaresi ile mükellef arasında uzlaşma yapılmasına imkan tanıyan “Tarhiyat Öncesi Uzlaşma” müessesesi vergi sistemimize getirilmiştir. Yukarıdaki ifadeden de anlaşılacağı üzere henüz vergi salınmadan ve ceza kesilmeden evvel yapılacak bir uzlaşma kastedilmektedir. Dolayısıyla vergi salınması demek, idarenin tarhiyat yapması demektir. Halbuki müessese tarhiyat öncesi uzlaşmadır.

Yapılan düzenlemelere göre Maliye Bakanlığı, vergi incelemesine dayanılarak, tarh edilecek vergilerle kesilecek cezalarda (VUK md. 344/3 hariç) tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmasına izin verebilecektir. Tarhiyattan önce uzlaşmaya varılması durumunda, tutanakla tespit edilen bu husus hakkında dava açılmayacak ve hiçbir makama şikayette bulunulamayacaktır. Uzlaşılan vergi miktarı üzerinden VUK’un 112. maddesine göre gecikme faizi hesaplanacaktır. Tarhiyat öncesi uzlaşmadan yararlanılabilmesi için salınacak vergi ve kesilecek cezaların bir vergi incelemesine dayanması gerekmekte dir.

Vergi incelemesine dayanılarak yapılan tarhiyatlar Vergi Usul Kanunu nun 29 ve 30. maddelerine istinaden yapılır. Takdir Komisyonları tarafından takdir edilen matrahlar üzerinden yapılan tarhiyatlar bir vergi incelemesine dayanmadığı sadece tespit özelliği taşıdığı) için tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamı dışındadır Uzlaşma talebi vergi ziyaına sebebiyet verilmesi hallerinin;

- Vergi kanunlarına yeterince nüfuz edememekten,

- 369. maddede yazılı yanılma halinden kaynaklandığı,

- VUK’un 116, 117 ve 118. maddelerinde yazılı vergi hataları ile bunlar dışında her türlü maddi hata bulunduğu,

 - Yargı kararları ile idarenin ihtilaf konusu olayda görüş farklılığının olduğunun ileri sürülmesi sebeplerinin biri veya birkaçının bulunması ile yapılabilir.

Tarhiyat öncesi uzlaşma ile ilgili talepler, incelemeyi yapan inceleme elemanı tarafından, Yönetmelik’te belirtilen usul ve esaslara uygun olup olmadığı yönünden incelenir. Yönetmeliğe uygun talepler inceleme elemanı tarafından ilgili merciilere bildirilerek tarhiyat öncesi uzlaşma işlemlerine devam edilir. İnceleme sonucu süresi içinde ve usulüne uygun yapılmayan talepler reddedilir. Mükellefin ya da vekilinin belirtilen gün ve yerde toplantıya katılması ile uzlaşma görüşmelerine başlanır. Uzlaşma genellikle mükellefle komisyon arasında pazarlık şeklinde geçmektedir.

Toplantılarda

mükellefin ekonomik durumu,

vergi borcunun olup olmadığı,

sahte belge düzenleme ya da kullanma fiillerinden herhangi birisinden hakkında rapor bulunup bulunmadığı,

tarhiyata konu matrah farkının yoruma dayalı olup olmadığı,

incelemeye yardımcı olup olmadığı,

vergi ziyaına sebebiyet verilmesi hususunda kasıtlı olup olmadığı vb. gibi

bir çok sübjektif neden dikkate alınabileceği gibi bunların hiçbiri de dikkate alınmayabilir.

Yapılan incelemeler sonucu,uzlaşmaya konu edilecek vergi ve kesilmesi öngörülen cezanın,  inceleme elemanınca düzenlenecek bir raporla uzlaşma gününden en az 15 gün önce mükellefe ve komisyona intikal ettirilmesi gerekir. İnceleme raporu ilgili mükellef ve komisyona intikal ettirilmeden uzlaşma yapılamaz.