1. Tüccarların tutması gereken defterler nelerdir?Birinci sınıf
tüccarların tutacakları defterler, yevmiye defteri (günlük defter), defter-i
kebir (büyük defter), envanter defteri olarak düzenlenmiştir. İkinci sınıf
tüccarlar ise işletme hesabı defteri tutmakla yükümlüdürler. Bu defterler aynı
zamanda tasdik ettirilmek zorundadırlar.İşletme hesabı esasına göre defter
tutan mükellefler, envanter ve amortisman kayıtlarıyla ilgili olarak ayrı bir
envanter defteri ve amortisman defteri tutuyorlarsa bunlardan envanter
defterini de işletme hesabı defterinde olduğu gibi tasdik ettirmek
durumundadırlar. Zirai kazançlar gerçek usulde, işletme ve bilanço esasına göre
tespit olunur. Çiftçi işletme defteri, çiftçilerin zirai kazançlarının işletme
hesabı esasına göre belirlenmesinde tutulur.
2. Vergi usul Kanununda defter tasdik zamanları nasıl
yer bulmuştur?Vergi Usul Kanununa göre öteden beri işe devam edenler
defterlerini kullanacağı yıldan önce gelen son ayda ticari defterlerini tasdik
ettirmek zorundadırlar. "Öteden beri işe devam etmek" deyimi
defterlerini tasdike sunmadan önce işe başlamış ve defter tutmuş mükellef
anlamını taşımaktadır. Bu durumda olan mükellefler defterlerini Aralık ayı
içinde (Aralık ayı sonuna kadar) tasdik ettirirler.Hesap dönemleri Maliye
Bakanlığı tarafından tespit edilen mükellefler, defterlerini kullanacağı
hesap döneminden önce gelen son ayda tasdik ettirmek zorundadırlar. Yeniden işe
başlayanların defterlerini işe başlama tarihinden önce tasdik ettirmeleri
gerekir. "Yeniden işe başlama" deyimi ilk kez işe başlamayı ve
mükellefiyeti terk ettikten sonra işe başlamayı ifade eder.Sınıf değiştiren
tüccarların, bu değişikliğin, doğduğu andan (yani sınıf değiştirme tarihinden)
önce defterlerini tasdik ettirmeleri gerekmektedir. Örneğin, işletme defteri
tutan ve 2011 yılı alış ya da satışları, VUK' un 177. maddesinin birinci
bendinde yer alan 402 sayılı Vergi usul kanunu genel tebliği ile 2011 yılı
hadlerini aşan bir mükellef, ikinci sınıf tüccar olma niteliğini 2011 yılında
kaybetmiştir. Bu durumda 2012 yılına ilişkin bilanço esasına göre tutacağı
defterlerini 2011 yılının Aralık ayı içinde tasdik ettirecektir. Çeşitli
muafiyetler nedeniyle defter tutmak zorunda olmayan gerçek ve tüzel kişiler,
muaflıklarının kalktığı tarihten başlayarak 10 gün içinde defterlerini tasdik
ettireceklerdir. Tasdike tabi defterlerin, hesap dönemi bitmeden dolması ya da
yıl içinde diğer bazı nedenlerle yeni defter kullanmaya zorunlu kalınması
halinde, bu defterlerin kullanılmaya başlanılmasından önce tasdik ettirilmesi
gerekmektedir. Diğer deyişle defterlerin dolması halinde, yeni defterlerin en
geç on gün içinde tasdik ettirilmesi gerekmektedir. Çünkü gerek VUK, gerekse
TTK kayıtların on günden fazla geciktirilmesini kabul etmemiştir. Ancak,
kayıtlarını sürekli olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili
amirlerin imza ve parafını taşıyan mazbut belgelere dayanarak yürüten
işletmelerde defter kayıtlarının 45 gün sonra yapılması mümkün olduğundan,
tasdik de bu süre içinde yapılabilir.
Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı
içinde, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit olunanlar ise, bu dönemin
ilk ayı içinde tasdiki yeniletmek zorundadırlar. Aynı defteri ertesi yılda
kullanmak isteyenlerin tasdiki yeniletmemeleri (ara tasdiki yaptırmamaları)
birinci derecede usulsüzlük cezasını ve re'sen takdiri gerektirir. Defter
tasdikleri ile alakalı son gelişme ise 02.03.2011 tarihinde yayımlanan 406 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile
tasdik edilecek defter bilgilerinin elektronik ortamda bildirim zorunluluğu
getirilmiştir. Noterler Birliği tarafından yapılan açıklamada defter tasdik
ettirecek olan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler 10.11.2011 tarihinden itibaren
noterlerden geçici kullanıcı şifresi alacak, Noterler
Birliğinin resmi web sitesinden giriş yapacak ve defter bilgilerini
kaydedecektir. Defter tasdikleri ancak bu bilgiler sisteme Girildikten sonra
yapılacaktır.
3. Yeni Türk Ticaret kanununda Defter tutma
ile ilişkili değişiklikler nelerdir?Defter tutma yükümünü Yeni TTK'de
belirtildiği şekilde yerine getirmeyenler, 200 günden az olmamak üzere adli
para cezasıyla cezalandırılır.(Madde 64), (Madde 65), (Madde 562)
Yeni düzenlemenin, teknolojik gelişmeleri dikkate almasının bir
sonucu olarak; defter ve belgelerin saklanması konusunda ikili bir sistem öngörülmüştür.
Buna göre; defter ve belgeler fiziki olarak saklanabileceği gibi veri
taşıyıcıları kullanılarak da saklanabilecektir. Bu yöntemle; defterlerin
tutulmasında, UFRS' ye göre tacirin ticari işlemlerini açıkça göstermesi
gerekmektedir. Temel defterler dışında hangi defterlerin tutulması gerektiği
yeni düzenlemede açıkça belirtilmemiştir. Pay defteri, yönetim kurulu karar
defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin
muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir.Yevmiye, defteri
kebir ve envanter defteri dışında tutulacak defterler Türkiye Muhasebe
Standartları Kurulu tarafından bir tebliğ ile belirlenir İşletmelerin niteliği
dikkate alınmakla birlikte Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu (TMSK)
tarafından belirlenecek esaslar dahilinde hangi defterlerin tutulacağı
belirlenecektir. İşletme ile ilgili her tür belge ve bilgisayar kayıtlarının
v.b. saklanması yükümünü Yeni TTK 'da belirtildiği şekilde yerine
getirmeyenler, 200 günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılır.
(Madde 64/2), (Madde 562)Yeni TTK ile
tüm defterlerin açılış ve kapanışları noter onayı zorunlu hale getirilmiştir.
Buna göre; uygulamada zaman bakımından sıkışıklık yaratmamak için tasdik
suresi, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayına kadar yapılabilecektir. Sanayi
ve Ticaret Bakanlığının Tebliği 'ne uygun şekilde ticari defterlerin açılış ve
kapanış onaylarını yerine getirmeyenler 200 günden az olmamak üzere adli para cezasıyla
cezalandırılır. (Madde 64/3), (Madde 562) Hileli envanter çıkaranlar, 200
günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılır. (Madde 66), (Madde
67), (Madde 562)
4. Kanuni defterlerin süresinde tasdik ettirilmemesi
halinde ne olur? Kanuni defterlerin belli edilen sürelerde tasdik
ettirilmemesi usulsüzlük cezasının uygulanmasını gerektirir. Tasdiki zorunlu
olan defterlerden herhangi birinin tasdik işleminin yaptırılmamış olması
birinci derecede usulsüzlük cezasını gerektirmektedir. Diğer yandan kanuni
sürenin sonundan başlayarak bir ay geçtikten sonra tasdik ettirilenler tasdik
ettirilmemiş sayılmaktadır. Bu nedenle zamanında yapılmayan defter tasdikleri
ayrıca re'sen takdir nedenlerinden biridir. VUK' ta belirtilen sürelerin
sonundan başlayarak bir ay içinde yapılacak tasdikler geçerli sayılmakla
beraber ikinci derecede usulsüzlük cezası gerektirmektedir. Aynı defteri ertesi
yılda kullanmak isteyenlerin tasdiki yeniletmemeleri (ara tasdiki
yaptırmamaları) durumunda ise birinci derecede usulsüzlük cezası uygulanacağı
gibi re'sen takdire de gidilebilecektir.
5. Defterlerin tasdik makamı neredir? VUK' na göre,
defterler, iş yerinin, iş yeri olmayanlar için ikametgahın bulunduğu yerdeki
noter veya noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar, menkul kıymet ve kambiyo
borsasındaki acenteler için borsa komiserliği tarafından tasdik olunur. Aynı
ilke TTK da benimsenmiştir. Ancak, 2499 sayılı Kanunla yapılan düzenlemeler
sonucunda, Sermaye Piyasası Kurulunun ve İstanbul Menkul
Kıymetler Borsasının kurulmasına bağlı olarak Borsa Komiserliğinin defter
tasdiki söz konusu olmayacağı için, borsa komisyoncuları ve aracı kurumların
defterlerini notere tasdik ettirmeleri gerekmektedir. Serbest bölgelerde
faaliyet gösterenlerin bu bölgelerdeki faaliyetleri için tutacakları defterler
ise serbest bölge müdürlüklerince onaylanır. Tasdik makamı, bu Kanuna göre
tasdike getirilen defterleri sosyal güvenlik ile ilgili kuruluşların mevzuat
hükümlerine bağlı kalmaksızın tasdik eder. Ayrıca, Yeni ticaret kanununa göre
Ticari defterler, açılış ve kapanışlarında noter tarafından onaylanır. Kapanış
onayları, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar yapılır.
Şirketlerin kuruluşunda defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri
tarafından da onaylanabilir. Açılış onayının noter tarafından yapıldığı haller
de noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır.
http://blog.radikal.com.tr/Sayfa/ticari-defter-tasdikleri-ve-ttk-ile-getirilen-son-degisiklikler-10449
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder