1-Bağımsız Denetime Tabi Şirketlerde genel şartlar nelerdir?
Denetime ilişkin AB direktifinde aktif toplam, net satış hasılatı ve çalışan sayısı olmak üzere 3 kriter belirlenmiş olup, geçmiş 2 yılda söz konusu 3 kriterden 2 sini sağlayan şirketler bağımsız denetime tabi olmaktadır. 1 Şubat 2015 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararıyla 2015 yılı için bu kriterler;
a-50 milyon aktif toplam,
b-100 milyon net satış hasılatı ve
b- 200 çalışan olarak belirlenmiştir.
Dolayısıyla 2013 ve 2014 yıllarında bu 3 kriterden herhangi ikisini sağlayan şirketler 2015 yılında bağımsız denetime tabi olacaktır.
2-Yıllara göre bağımsız denetime tabi şirket sayıları kaçtır.?
En büyük şirketlerden başlamak üzere;
a- 2013 yılında 2 bin 500,
b- 2014 yılında 3 bin 500 civarında şirket bağımsız denetime tabi olmuş olup,
c- 2015 yılında ise yeni Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca 5 bin civarında şirketin bağımsız denetime tabi olacağını tahmin edilmektedir.
3-Ülkemizde kaç adet bağımsız denetim şirketi vardır?
KGK verilerine göre; Ülkemizde 6 ağustos 2015 tarihi itibariyle 180 adet denetim şirketi kurulmuş ve KGK resmi siciline kaydedilmiştir.
4-Bağımsız Denetçi sayısı kaçtır.
a-KGK verilerine göre; Ülkemizde 6 ağustos 2015 tarihi itibariyle 13.645 adet kişinin Bağımsız Denetim Yetkisi onaylanmış ve sicile kayıtları yapılmıştır.
b- Bunlardan 10.283 kişisi erkek, 1.717 kişisi ise kadındır.
5- Bağımsız denetçi olmak için ne tür şartlar vardır?
a-Geçiş döneminde 15 yıl SMMM veya YMMM olarak görev yapmış olan meslek mensupları KGK tarafından anlaşılan üniversitelerden alınan eğitim ve bu eğitimler sonucu düzenlenen sınavlarla Bağımsız Denetçi olmuşlardır.
Bu eğitimler 31.12.2015 sonuna kadar devam edecektir.
Eğitimler sonucu Bağımsız Denetçi sayısının 16.000-16.500 sayısına ulaşması beklenilmektedir.
b-15 yılın altında hizmeti bulunan meslek mensupları ise KGK tarafından açılan özel sınavlar ile Bağımsız Denetçi olmaktadırlar.
c-Kanun gereği tüm bağımsız denetçiler 5 yılda bir hizmet içi eğitim almak zorundadırlar
Denetime ilişkin AB direktifinde aktif toplam, net satış hasılatı ve çalışan sayısı olmak üzere 3 kriter belirlenmiş olup, geçmiş 2 yılda söz konusu 3 kriterden 2 sini sağlayan şirketler bağımsız denetime tabi olmaktadır. 1 Şubat 2015 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulu Kararıyla 2015 yılı için bu kriterler;
a-50 milyon aktif toplam,
b-100 milyon net satış hasılatı ve
b- 200 çalışan olarak belirlenmiştir.
Dolayısıyla 2013 ve 2014 yıllarında bu 3 kriterden herhangi ikisini sağlayan şirketler 2015 yılında bağımsız denetime tabi olacaktır.
2-Yıllara göre bağımsız denetime tabi şirket sayıları kaçtır.?
En büyük şirketlerden başlamak üzere;
a- 2013 yılında 2 bin 500,
b- 2014 yılında 3 bin 500 civarında şirket bağımsız denetime tabi olmuş olup,
c- 2015 yılında ise yeni Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca 5 bin civarında şirketin bağımsız denetime tabi olacağını tahmin edilmektedir.
3-Ülkemizde kaç adet bağımsız denetim şirketi vardır?
KGK verilerine göre; Ülkemizde 6 ağustos 2015 tarihi itibariyle 180 adet denetim şirketi kurulmuş ve KGK resmi siciline kaydedilmiştir.
4-Bağımsız Denetçi sayısı kaçtır.
a-KGK verilerine göre; Ülkemizde 6 ağustos 2015 tarihi itibariyle 13.645 adet kişinin Bağımsız Denetim Yetkisi onaylanmış ve sicile kayıtları yapılmıştır.
b- Bunlardan 10.283 kişisi erkek, 1.717 kişisi ise kadındır.
5- Bağımsız denetçi olmak için ne tür şartlar vardır?
a-Geçiş döneminde 15 yıl SMMM veya YMMM olarak görev yapmış olan meslek mensupları KGK tarafından anlaşılan üniversitelerden alınan eğitim ve bu eğitimler sonucu düzenlenen sınavlarla Bağımsız Denetçi olmuşlardır.
Bu eğitimler 31.12.2015 sonuna kadar devam edecektir.
Eğitimler sonucu Bağımsız Denetçi sayısının 16.000-16.500 sayısına ulaşması beklenilmektedir.
b-15 yılın altında hizmeti bulunan meslek mensupları ise KGK tarafından açılan özel sınavlar ile Bağımsız Denetçi olmaktadırlar.
c-Kanun gereği tüm bağımsız denetçiler 5 yılda bir hizmet içi eğitim almak zorundadırlar
6- Bağımsız denetim nedir ?
Bağımsız denetim, işletmelerin yıllık finansal tablo ve diğer finansal bilgilerinin, bu tablo ve bilgiler için belirlenen kriterlere (örneğin, uluslararası finansal raporlama standartlarına) uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, genel kabul görmüş bağımsız denetim standartlarında öngörülen gerekli tüm bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak, defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasını ifade eder.
7-Bağımsız Denetimin Amacı Nedir?
Finansal tabloların bağımsız denetiminin amacı; finansal tabloların finansal raporlama standartları doğrultusunda bir işletmenin finansal durumunu ve faaliyet sonuçlarını tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun ve doğru bir biçimde gösterip göstermediği konusunda bağımsız denetçinin görüş bildirmesini sağlamaktır.
8-Bağımsız Denetimin İlkeleri Nelerdir?
a) Mesleki şüphecilik; bağımsız denetçinin, sorgulayıcı bir yaklaşımla, kanıtların geçerliliğini incelemesi ve kanıtların, işletme yönetiminin açıklamaları ve diğer bilgi ve belgeler ile çelişki içinde olup olmadığını değerlendirmesidir.
b) Makul güvence; bağımsız denetim, finansal tabloların önemli bir yanlışlık içermediği konusunda makul bir güvenceyi sağlayacak şekilde tasarlanır. Makul güvence, bir bütün olarak finansal tabloların nitelik ve nicelik bakımından önemli bir yanlışlık içermediğine dair bir sonuca varmada yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtının toplanmasıdır.
9- Bağımsız Denetim Teknikleri Nelerdir ?
Bağımsız denetçi, görüşüne esas olan sonuçlara ulaşabilmek ve yeterli bağımsız denetim kanıtı toplayabilmek için çeşitli bağımsız denetim tekniklerinden yararlanır.
a) Fiziki inceleme tekniği : Kalemlerin varlığını onaylamak için kullanılır. Örneğin; stokların mevcudiyeti, maaş alan personelin mevcudiyeti, işletme faaliyetleri.
b) Doğrulama tekniği : Doğrulama, sunulan bilgilerin veya var olan şartların dolaysız olarak üçüncü kişilerden teyit edilme sürecidir. Denetlenen işletmenin alacakları, borçları ve banka mevduatları ile ilgili olarak doğrulama işlemine başvurulur.
c) Yeniden hesaplama tekniği : Yeniden hesaplama, belge ve kayıtların matematiksel olarak doğru olduğunun kontrol edilmesini ifade eder.Yeniden hesaplama tekniği faiz tahakkukları gibi çeşitli tahakkuklar, belirli muhasebe kayıtlarının özetleri ve müşteri tarafından yapılan hesaplamaların denetimi için uygun bir yöntemdir.
d) Belge inceleme tekniği : Belge inceleme, kağıt ortamında, elektronik ortamda veya diğer ortamlarda tutulan, iç veya dış kaynaklı kayıt ve belgelerin incelenmesini ifade eder. Fatura, makbuz, sözleşme veya iptal edilen çekler gibi belgeler incelenirken belge inceleme tekniği uygun bir yöntemdir.
Bağımsız denetim, işletmelerin yıllık finansal tablo ve diğer finansal bilgilerinin, bu tablo ve bilgiler için belirlenen kriterlere (örneğin, uluslararası finansal raporlama standartlarına) uygunluğu ve doğruluğu hususunda, makul güvence sağlayacak yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtlarının elde edilmesi amacıyla, genel kabul görmüş bağımsız denetim standartlarında öngörülen gerekli tüm bağımsız denetim tekniklerinin uygulanarak, defter, kayıt ve belgeler üzerinden denetlenmesi ve değerlendirilerek rapora bağlanmasını ifade eder.
7-Bağımsız Denetimin Amacı Nedir?
Finansal tabloların bağımsız denetiminin amacı; finansal tabloların finansal raporlama standartları doğrultusunda bir işletmenin finansal durumunu ve faaliyet sonuçlarını tüm önemli yönleriyle gerçeğe uygun ve doğru bir biçimde gösterip göstermediği konusunda bağımsız denetçinin görüş bildirmesini sağlamaktır.
8-Bağımsız Denetimin İlkeleri Nelerdir?
a) Mesleki şüphecilik; bağımsız denetçinin, sorgulayıcı bir yaklaşımla, kanıtların geçerliliğini incelemesi ve kanıtların, işletme yönetiminin açıklamaları ve diğer bilgi ve belgeler ile çelişki içinde olup olmadığını değerlendirmesidir.
b) Makul güvence; bağımsız denetim, finansal tabloların önemli bir yanlışlık içermediği konusunda makul bir güvenceyi sağlayacak şekilde tasarlanır. Makul güvence, bir bütün olarak finansal tabloların nitelik ve nicelik bakımından önemli bir yanlışlık içermediğine dair bir sonuca varmada yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtının toplanmasıdır.
9- Bağımsız Denetim Teknikleri Nelerdir ?
Bağımsız denetçi, görüşüne esas olan sonuçlara ulaşabilmek ve yeterli bağımsız denetim kanıtı toplayabilmek için çeşitli bağımsız denetim tekniklerinden yararlanır.
a) Fiziki inceleme tekniği : Kalemlerin varlığını onaylamak için kullanılır. Örneğin; stokların mevcudiyeti, maaş alan personelin mevcudiyeti, işletme faaliyetleri.
b) Doğrulama tekniği : Doğrulama, sunulan bilgilerin veya var olan şartların dolaysız olarak üçüncü kişilerden teyit edilme sürecidir. Denetlenen işletmenin alacakları, borçları ve banka mevduatları ile ilgili olarak doğrulama işlemine başvurulur.
c) Yeniden hesaplama tekniği : Yeniden hesaplama, belge ve kayıtların matematiksel olarak doğru olduğunun kontrol edilmesini ifade eder.Yeniden hesaplama tekniği faiz tahakkukları gibi çeşitli tahakkuklar, belirli muhasebe kayıtlarının özetleri ve müşteri tarafından yapılan hesaplamaların denetimi için uygun bir yöntemdir.
d) Belge inceleme tekniği : Belge inceleme, kağıt ortamında, elektronik ortamda veya diğer ortamlarda tutulan, iç veya dış kaynaklı kayıt ve belgelerin incelenmesini ifade eder. Fatura, makbuz, sözleşme veya iptal edilen çekler gibi belgeler incelenirken belge inceleme tekniği uygun bir yöntemdir.
e) Bilgi toplama (soruşturma) tekniği : Bilgi toplama, işletme içinde veya işletme dışında, finansal veya finansal olmayan bilgilerin, bilgili kişilerden elde edilmesini ifade eder ve yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Diğer teknikler ile desteklenen soruşturma tekniği eğer sorular en doğru bilgiye sahip insana sorulursa çok daha fazla ikna edici denetim kanıtı sağlar.
f) Analitik inceleme tekniği : Analitik inceleme teknikleri, finansal ve finansal olmayan verilerin kendi içindeki ve aralarındaki rasyonel ilişkilere dayanarak finansal bilgilerin değerlendirilmesini ifade eder.Bu denetim işlemi karşılaştırmalar, oran analizleri, karşılıklı hesaplar arasında ilişki kurma gibi işlemlerden oluşur.
10-Bağımsız denetime kimlerin ihtiyacı var?
a-Yeni TTK ile tüm sermaye şirketleri (halka açık veya açık olmayan)
b-Bankalar veya Finansal Kuruluşlar
c-Ortaklıklar
d-Kamu kuruluşları
e-KGK tarafından tespit edilen limitler içerisinde kalan diğer şirketler
11- Neden bağımsız denetim?
Bağımsız denetim kanunların, yönetmeliklerin, standartların işletmelere dayattığı bir zorunluluk değil aksine günümüz işletmeleri için vazgeçilemez bir ihtiyaçtır. Şeffaf, açık ve anlaşılır bilgi en değerli bilgidir ve bu da ancak bağımsız denetimle mümkündür.
Aşağıdakilere doğru ve güvenilir bilgi sağlamak için bağımsız denetim gereklidir:
a-Şirket Yönetimi
b-Hissedarlar
c-Çalışanlar
d-Kredi Verenler
e-Yatırımcılar
f-Kamu kurumları (BDDK, SPK)
12-Bağımsız denetimin faydaları nelerdir?
a-Bağımsız denetimin, hem denetlenen firmaya, hem de kamuya ve devlete yararları söz konusudur.
b-Yönetime doğru bilgi akışı sağlar.
c-Yönetime mali tablolarla ilgili olarak tahmin ve analiz yapmasında, geleceğe ait sağlıklı kararlar almasında yardımcı olur.
d-Finansal tabloların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını gösterir.
e-İşletme yönetimi ve çalışanlarının hile yapmasının önlenmesine yardımcı olur.
f-Bağımsız denetimden geçmiş mali tablolar ile işletmenin düşük maliyetli finansman bulması kolaylaşır.
g-Bağımsız dış denetimden geçen bir şirkette tüm ortakların haklan daha iyi korunmuş olur.
13-Bağımsız Denetçinin Sorumlulukları Nelerdir?
a) Denetçinin Sorumlulukları
6102 sayılı TTK(Yeni TTK)’nın 554. maddesi uyarınca, şirketin ve şirketler topluluğunun yılsonu ve konsolide finansal tablolarını, raporlarını, hesaplarını denetleyen denetçi ve özel denetçiler; kusurlu hareket ettikleri durumda denetim yaptığı şirketle birlikte ortaklarına ve alacaklılara karşı da sorumlu tutulmaktadır.
Diğer taraftan 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun(KGK) Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname(KHK)’nin 24. maddesinde bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçilerin, hazırladıkları denetim raporlarının denetim standartlarına aykırı olması ve bu raporlardaki yanlış, eksik ve yanıltıcı bilgi ve kanaatler nedeniyle doğabilecek zararlardan hukuken sorumlu olduğu belirtilmiştir. Aynı maddede, denetçilerin kusurlu davranışlarından dolayı meydana gelecek zararlardan sorumlu oldukları belirtildiği gibi bağımsız denetim kuruluşlarının ve bağımsız denetçilerin verdikleri bu zararları gidermek için genel şartlarını Hazine Müsteşarlığı’nın belirleyeceği bir sigorta yaptırmak zorunluluğu da bulunmaktadır.
Ayrıca KGK’nın taslak halindeki bağımsız denetim yönetmeliğinin 35. maddesinin denetimde sorumluluk başlığında denetim kuruluşlarının ve denetçilerin sorumluluğundan bahsedilmiştir. Denetim raporlarından kaynaklanan zararlardan dolayı denetim kuruluşları sorumludur. Denetim raporlarının Türkiye Denetim Standartları(TDS)’na aykırı olması ile bu raporlardaki yanlış, eksik, yanıltıcı bilgi ve kanaatler nedeniyle doğabilecek zararları, denetim kuruluşları denetim ekiplerinde yer alan denetçilere rücu hakları saklıdır. Mevzuata aykırı hareket edenlere mevzuatta yer alan idari yaptırımlar uygulanacağı belirtilmiştir. Denetim ekiplerinde, denetçi olarak görevlendirilenler dışında, denetime yardımcı olmak üzere yer alan kişilerin sebep olduğu mevzuata aykırılıklardan, idari yaptırımlar bakımından bu kişiler değil, gözetiminde çalıştıkları denetim kuruluşları ve denetçiler sorumlu tutulur. Ancak, bu kişilerin genel hükümler, bağımsızlık, tarafsızlık ve sır saklama yükümlülüklerinden doğan sorumluluk halleri saklıdır.
b)Denetçinin Sır Saklamadan Doğan Sorumluluğu
Yeni TTK’nın 404. Maddesi uyarınca; bağımsız denetim yapmak üzere yetkilendirilen bir sermaye şirketi, denetim ekibine yardımcı olmak için yer alan kişiler, yaptığı denetim esnasında öğrendiklerini saklamakla yükümlüdürler.
Denetim esnasında öğrendikleri işletme sırlarını izinsiz olarak kullanamaz ve üçüncü kişilerle paylaşamazlar. Zararı bilerek ya da ihmal ile veren kişi/ler verdikleri zarardan dolayı sorumludurlar. Bu kişiler verdikleri zarardan dolayı her bir denetim için yüzbin Türk Lirasına, pay senetleri borsada işlem gören anonim şirketlerde ise üçyüzbin Türk Lirasına kadar tazminata hükmedilebilir.
Eğer denetçi, bağımsız denetim yapmak üzere yetkilendirilen bir sermaye şirketiyse sır saklama yükümlülüğü, yönetim kurulunu, üyelerini ve çalışanlarını da kapsar. Bu hususlardan dolayı ödenmesi öngörülen tazminat düzenlenecek sözleşmeyle kaldırılamayacağı gibi daraltılması da söz konusu değildir. Sır saklamadan doğan sorumluluk, denetçinin rapor verdiği tarihten itibaren 5 yılda zamanaşımına uğrar.
14- Denetim ekipleri Kaç kişiden oluşmaktadır?
Kanun gereği Bağımsız Denetim ekipleri 3 asil 3 yedekten az olmamak üzere denetlenen şirketin büyüklüğüne göre belirlenmelidir.
15-Bir firma için asgari denetim süresi varmıdır?
Bağımsız denetime tabi bir firma için asgari 96 saat hizmet verilmesi zorunludur. Firmanın büyüklüğüne göre bu zaman daha da artacaktır.
16- Bir Bağımsız Denetçi Kaç saat denetim yapabilir?
Bir bağımsız denetçi normal koşullarda yılda en fazla 2.600 saat denetim yapabilmektedir.
17-Bağımsız Denetim tek bir kişiyle yapılabilirmi?
Mevcut düzenlemeye göre bağımsız denetim 3 asil 3 yedekten az olmamak üzere en az 6 kişilik ekiplerle yapılabilmektedir.
Bir raya gelen 6 kişi şirket kurmadan bağımsız denetim yapabilme yetkisine sahip olsada denetime tabi olan firmalar karşılarında kurumsallaşmış bir tüzel kişilik istedikleri için şahıslardan öte kurumsal denetim firmalarından hizmet almak istemektedirler.
18-Bağımsız Denetim Limitleri düşekcekmi? Denetime tabi şirket sayısı artacakmı?
AB standartlarında akti büyüklük 4 milyon Euro, yıllık hasılat ölçüsü ise 8 milyon Euro olarak uygulanmaktadır.
Ülkemizde de bu limitlerin 2017 sonunda uygulanması ön görülmektedir.
Bu limtler sonucu Bağımsız Denetime tabi olacak olan firma sayısının yaklaşık 25.000 olacağı öngörülmektedir.
19-Mevcut 180 Bağımsız Denetim Firması ile 25.000 firmanın denetlenmesi mümkünmüdür?
Bir denetçinin yıllık 2.600 saatten fazla hizmet veremeyeceği düşünüldüğünde, mevcut 180 şirket ile 25.000 firmanın denetlenmesi mümkün gözükmemektedir.
Tam olarak hesaplanmasa da mevcut şirkteler de en az üç asi üç yedek denetçi çalıştırılma zorunluluğu kapsamında 180X6=1.080 denetçi bulunmaktadır.
Yıllık bir şirkete 96 saatten az olmayan hizmet verilmesi zorunluluğu ile denetçi başına 2.600 saat üst zaman dilimi birlikte ele alındığında bu verilere göre bir denetçi en faz 2.600:96= 27 firmada denetçi olabilecektir.
Sonuç olarak;
a- 25.000 firmanın denetlenmesi için mevcut şirket sayısının artması gerekmektedir.
b- Şirket sayısının mevcut durumda kalması halinde ise lisans almış denetçilerin mevcut şirketlerde eleman olarak çalışması kaçınılmaz olacaktır.
20-Çok sayıda ülkede şubeleri bulunan yabancı menşeili denetim firmalarına karşı Türk asıllı firmaların rekabet edebilme şansı varmıdır?
Daha önce ifade edildiği üzere mevcut şirket sayısı 180 olup bunun 100 civarında olanı KGK kurulmadan önce SPK dan aldıkları izinle zaten bağımsız denetim yapmakta idilier.
Sonuç olarak 13.645 kişi içinden sadece 80 adet şirket kurulmuştur.
Lisans alan bağımsız denetçilerin bir araya gelerek şirketleşmesini temin edecek çeşitli teşvik tedbirleri alınarak sayının ivedi olarak artırılması gerekmektedir.
f) Analitik inceleme tekniği : Analitik inceleme teknikleri, finansal ve finansal olmayan verilerin kendi içindeki ve aralarındaki rasyonel ilişkilere dayanarak finansal bilgilerin değerlendirilmesini ifade eder.Bu denetim işlemi karşılaştırmalar, oran analizleri, karşılıklı hesaplar arasında ilişki kurma gibi işlemlerden oluşur.
10-Bağımsız denetime kimlerin ihtiyacı var?
a-Yeni TTK ile tüm sermaye şirketleri (halka açık veya açık olmayan)
b-Bankalar veya Finansal Kuruluşlar
c-Ortaklıklar
d-Kamu kuruluşları
e-KGK tarafından tespit edilen limitler içerisinde kalan diğer şirketler
11- Neden bağımsız denetim?
Bağımsız denetim kanunların, yönetmeliklerin, standartların işletmelere dayattığı bir zorunluluk değil aksine günümüz işletmeleri için vazgeçilemez bir ihtiyaçtır. Şeffaf, açık ve anlaşılır bilgi en değerli bilgidir ve bu da ancak bağımsız denetimle mümkündür.
Aşağıdakilere doğru ve güvenilir bilgi sağlamak için bağımsız denetim gereklidir:
a-Şirket Yönetimi
b-Hissedarlar
c-Çalışanlar
d-Kredi Verenler
e-Yatırımcılar
f-Kamu kurumları (BDDK, SPK)
12-Bağımsız denetimin faydaları nelerdir?
a-Bağımsız denetimin, hem denetlenen firmaya, hem de kamuya ve devlete yararları söz konusudur.
b-Yönetime doğru bilgi akışı sağlar.
c-Yönetime mali tablolarla ilgili olarak tahmin ve analiz yapmasında, geleceğe ait sağlıklı kararlar almasında yardımcı olur.
d-Finansal tabloların gerçeği yansıtıp yansıtmadığını gösterir.
e-İşletme yönetimi ve çalışanlarının hile yapmasının önlenmesine yardımcı olur.
f-Bağımsız denetimden geçmiş mali tablolar ile işletmenin düşük maliyetli finansman bulması kolaylaşır.
g-Bağımsız dış denetimden geçen bir şirkette tüm ortakların haklan daha iyi korunmuş olur.
13-Bağımsız Denetçinin Sorumlulukları Nelerdir?
a) Denetçinin Sorumlulukları
6102 sayılı TTK(Yeni TTK)’nın 554. maddesi uyarınca, şirketin ve şirketler topluluğunun yılsonu ve konsolide finansal tablolarını, raporlarını, hesaplarını denetleyen denetçi ve özel denetçiler; kusurlu hareket ettikleri durumda denetim yaptığı şirketle birlikte ortaklarına ve alacaklılara karşı da sorumlu tutulmaktadır.
Diğer taraftan 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun(KGK) Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname(KHK)’nin 24. maddesinde bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçilerin, hazırladıkları denetim raporlarının denetim standartlarına aykırı olması ve bu raporlardaki yanlış, eksik ve yanıltıcı bilgi ve kanaatler nedeniyle doğabilecek zararlardan hukuken sorumlu olduğu belirtilmiştir. Aynı maddede, denetçilerin kusurlu davranışlarından dolayı meydana gelecek zararlardan sorumlu oldukları belirtildiği gibi bağımsız denetim kuruluşlarının ve bağımsız denetçilerin verdikleri bu zararları gidermek için genel şartlarını Hazine Müsteşarlığı’nın belirleyeceği bir sigorta yaptırmak zorunluluğu da bulunmaktadır.
Ayrıca KGK’nın taslak halindeki bağımsız denetim yönetmeliğinin 35. maddesinin denetimde sorumluluk başlığında denetim kuruluşlarının ve denetçilerin sorumluluğundan bahsedilmiştir. Denetim raporlarından kaynaklanan zararlardan dolayı denetim kuruluşları sorumludur. Denetim raporlarının Türkiye Denetim Standartları(TDS)’na aykırı olması ile bu raporlardaki yanlış, eksik, yanıltıcı bilgi ve kanaatler nedeniyle doğabilecek zararları, denetim kuruluşları denetim ekiplerinde yer alan denetçilere rücu hakları saklıdır. Mevzuata aykırı hareket edenlere mevzuatta yer alan idari yaptırımlar uygulanacağı belirtilmiştir. Denetim ekiplerinde, denetçi olarak görevlendirilenler dışında, denetime yardımcı olmak üzere yer alan kişilerin sebep olduğu mevzuata aykırılıklardan, idari yaptırımlar bakımından bu kişiler değil, gözetiminde çalıştıkları denetim kuruluşları ve denetçiler sorumlu tutulur. Ancak, bu kişilerin genel hükümler, bağımsızlık, tarafsızlık ve sır saklama yükümlülüklerinden doğan sorumluluk halleri saklıdır.
b)Denetçinin Sır Saklamadan Doğan Sorumluluğu
Yeni TTK’nın 404. Maddesi uyarınca; bağımsız denetim yapmak üzere yetkilendirilen bir sermaye şirketi, denetim ekibine yardımcı olmak için yer alan kişiler, yaptığı denetim esnasında öğrendiklerini saklamakla yükümlüdürler.
Denetim esnasında öğrendikleri işletme sırlarını izinsiz olarak kullanamaz ve üçüncü kişilerle paylaşamazlar. Zararı bilerek ya da ihmal ile veren kişi/ler verdikleri zarardan dolayı sorumludurlar. Bu kişiler verdikleri zarardan dolayı her bir denetim için yüzbin Türk Lirasına, pay senetleri borsada işlem gören anonim şirketlerde ise üçyüzbin Türk Lirasına kadar tazminata hükmedilebilir.
Eğer denetçi, bağımsız denetim yapmak üzere yetkilendirilen bir sermaye şirketiyse sır saklama yükümlülüğü, yönetim kurulunu, üyelerini ve çalışanlarını da kapsar. Bu hususlardan dolayı ödenmesi öngörülen tazminat düzenlenecek sözleşmeyle kaldırılamayacağı gibi daraltılması da söz konusu değildir. Sır saklamadan doğan sorumluluk, denetçinin rapor verdiği tarihten itibaren 5 yılda zamanaşımına uğrar.
14- Denetim ekipleri Kaç kişiden oluşmaktadır?
Kanun gereği Bağımsız Denetim ekipleri 3 asil 3 yedekten az olmamak üzere denetlenen şirketin büyüklüğüne göre belirlenmelidir.
15-Bir firma için asgari denetim süresi varmıdır?
Bağımsız denetime tabi bir firma için asgari 96 saat hizmet verilmesi zorunludur. Firmanın büyüklüğüne göre bu zaman daha da artacaktır.
16- Bir Bağımsız Denetçi Kaç saat denetim yapabilir?
Bir bağımsız denetçi normal koşullarda yılda en fazla 2.600 saat denetim yapabilmektedir.
17-Bağımsız Denetim tek bir kişiyle yapılabilirmi?
Mevcut düzenlemeye göre bağımsız denetim 3 asil 3 yedekten az olmamak üzere en az 6 kişilik ekiplerle yapılabilmektedir.
Bir raya gelen 6 kişi şirket kurmadan bağımsız denetim yapabilme yetkisine sahip olsada denetime tabi olan firmalar karşılarında kurumsallaşmış bir tüzel kişilik istedikleri için şahıslardan öte kurumsal denetim firmalarından hizmet almak istemektedirler.
18-Bağımsız Denetim Limitleri düşekcekmi? Denetime tabi şirket sayısı artacakmı?
AB standartlarında akti büyüklük 4 milyon Euro, yıllık hasılat ölçüsü ise 8 milyon Euro olarak uygulanmaktadır.
Ülkemizde de bu limitlerin 2017 sonunda uygulanması ön görülmektedir.
Bu limtler sonucu Bağımsız Denetime tabi olacak olan firma sayısının yaklaşık 25.000 olacağı öngörülmektedir.
19-Mevcut 180 Bağımsız Denetim Firması ile 25.000 firmanın denetlenmesi mümkünmüdür?
Bir denetçinin yıllık 2.600 saatten fazla hizmet veremeyeceği düşünüldüğünde, mevcut 180 şirket ile 25.000 firmanın denetlenmesi mümkün gözükmemektedir.
Tam olarak hesaplanmasa da mevcut şirkteler de en az üç asi üç yedek denetçi çalıştırılma zorunluluğu kapsamında 180X6=1.080 denetçi bulunmaktadır.
Yıllık bir şirkete 96 saatten az olmayan hizmet verilmesi zorunluluğu ile denetçi başına 2.600 saat üst zaman dilimi birlikte ele alındığında bu verilere göre bir denetçi en faz 2.600:96= 27 firmada denetçi olabilecektir.
Sonuç olarak;
a- 25.000 firmanın denetlenmesi için mevcut şirket sayısının artması gerekmektedir.
b- Şirket sayısının mevcut durumda kalması halinde ise lisans almış denetçilerin mevcut şirketlerde eleman olarak çalışması kaçınılmaz olacaktır.
20-Çok sayıda ülkede şubeleri bulunan yabancı menşeili denetim firmalarına karşı Türk asıllı firmaların rekabet edebilme şansı varmıdır?
Daha önce ifade edildiği üzere mevcut şirket sayısı 180 olup bunun 100 civarında olanı KGK kurulmadan önce SPK dan aldıkları izinle zaten bağımsız denetim yapmakta idilier.
Sonuç olarak 13.645 kişi içinden sadece 80 adet şirket kurulmuştur.
Lisans alan bağımsız denetçilerin bir araya gelerek şirketleşmesini temin edecek çeşitli teşvik tedbirleri alınarak sayının ivedi olarak artırılması gerekmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder