Bağış ve Yardımlar

Kurumlar tarafından yapılabilecek bağış ve yardımlar-Referans Gazetesi 22.05.2007 / Şaban Erdikler / Yorum
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun diğer indirimleri düzenleyen 10. maddesinde, kurumların kazancından indirim konusu yapabileceği bağış ve yardımlar belirlenmiştir. Bağış ve yardımlarla ilgili düzenleme yürürlükten kaldırılan 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’ndaki düzenlemenin aynısıdır. Düzenleme aynı olmakla birlikte, 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde, indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardımların tutarının değiştirildiği görülmektedir. Bu yazımızda, eski ve yeni uygulamanın sonuçlarını irdeleyeceğiz. Kurum kazancından indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardımları üçe ayırmak mümkündür. · Bunların ilki, kurum kazancının olması halinde, tamamı bu kazançtan indirilebilecek bağış ve yardımlardır. Bu anlamda, okul, sağlık tesisi yapımına veya mevcut tesislerin faaliyetlerini sürdürmelerine ilişkin bağışlar ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca desteklenen ya da desteklenmesi uygun görülen faaliyetlere yapılan bağış ve yardımlar bu nitelikte olup, bu harcamaların kurum kazancından indirimi için kanunda bir sınırlama yapılmamıştır. · Diğer bağış ve yardımlar ise kurum kazancının belirli bir yüzdesi olarak belirlenmiştir. Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere, bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan derneklerle bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımların tutarı kurum kazancının yüzde 5’i ile sınırlandırılmıştır. · Öte yandan, Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yer verilmemiş olmakla birlikte, bazı özel kanunlar uyarınca kurum kazancından indirim konusu yapılabilecek bağış ve yardımlar da geçerliliğini korumaktadır. Kanunen kabul edilmeyenler5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 67 seri no’lu Genel Tebliği’nde yüzde 5’lik tutar belirlenirken kurum kazancı zarar mahsubu dahil giderler düşüldükten, iştirak kazançları hariç indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutar olarak belirlenmiştir. Uygulamada şirketler yüzde 5’e baz teşkil edecek kurum kazancını bulurken kanunen kabul edilmeyen giderleri matraha ekleyip, iştirak kazançları istisnasını ve geçmiş yıl zararlarını ise matrahtan düşmekteydi. Kaldı ki, kanunen kabul edilmeyen giderler ticari kâra eklenmeden kurum kazancının bulunması mümkün değildir. Zira yapılan bağış ve yardımlar da ticari kârı azalttığı için öncelikli olarak yapılan bağış ve yardımın matraha eklenmesi gerekmektedir. Böylece kurumun bağış ve yardım yapılmadan önceki kazancı bulunmalıdır. Zaten Kurumlar Vergisi beyanname formatında da kanun hükümlerine uygun olarak bağış ve yardımlar ayrıca gösterilerek indirim konusu yapılmakta, yani mükellefler önce bağış ve yardımı matraha ilave etmekte, sonradan indirmektedir. Ancak 1 Seri No'lu Kurumlar Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nin “10.3.2.1 kurum kazancının yüzde 5’i ile sınırlı bağış ve yardımlar” bölümünde, “indirilebilecek bağış ve yardım tutarının tespitinde esas alınan kurum kazancı zarar mahsubu dahil giderler ile iştirak kazançları istisnası düşüldükten sonra indirim ve istisnalar düşülmeden önceki [Ticari bilanço kârı-(iştirak kazançları istisnası+geçmiş yıl zararları)] tutardır” ifadesine yer verilmiştir.Değişiklik söz konusu değilGörüldüğü üzere Maliye Bakanlığı parantez içi hükümde yer alan ifade ile bağış ve yardıma esas alınacak kurum kazancının hesaplama yöntemini değiştirmiş bulunmaktadır. 3 Nisan 2007’de yayımlanan tebliğdeki bu anlayış, yüklü miktarda bağış ve yardımı olan ve elektronik ortamda beyannamesini veren çok sayıda mükellef için bir sürpriz olmuş, yöntemin değiştirilmesi mükelleflerin aleyhine bir sonuç doğurmuştur.Konuyu ilişkin olarak şöyle bir örnek verebiliriz. Bir kurumun ticari kârı 100 YTL, tamamı bakanlar kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflara ve kamuya yararlı derneklere yapılmış olan bağış ve yardım tutarı 30 YTL, kanunen kabul edilmeyen giderleri de 5 YTL olsun. Bu kurumun kurum kazancından indirebileceği bağış ve yardım tutarı eski uygulamaya göre 6.75 YTL (135*%5), yeni uygulamaya göre 5 YTL (100*%5) olacaktır. Kurumlar Vergisi Kanunu değişmiş olmakla birlikte, “bağış ve yardımlar”a ilişkin kanun maddesinin lafzında bir değişiklik söz konusu değildir. Bu anlamda, bakanlığın anlayış değişikliğinin bir yasal dayanağı bulunmamaktadır. Bu nedenle yerleşmiş olan eski uygulamanın devam etmesi gerektiği kanaatindeyiz.