4958 sayılı İş Kanunu, "bayram ve genel tatil günlerinde çalışma" konusunu 44. maddede mülga 1475 sayılı İş Kanununa paralel olarak düzenlemiştir. Ancak, 4958 sayılı İş Kanunu, 1475 sayılı Kanundan farklı olarak, bayram günleri çalışmayı işçinin onayını almaya bağlamıştır.İş Kanunu`nun 44`üncü maddesine göre, "Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde iş yerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleriyle kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gerekir."Kanunun bu düzenlemesine göre, bayram ve genel tatil günlerinde çalışılıp çalışılmayacağının işçi ile işveren arasında yapılan hizmet sözleşmesinde belirtilmesi gerekir. Keza toplu iş sözleşmesi uygulanan iş yerlerinde ise işçileri temsilen işçi sendikaları ile işverenler arasında yapılan sözleşmelerde bu konu karara bağlanacaktır.Genel olarak toplu iş sözleşmesi uygulanan iş yerleri dışında iş sözleşmelerine ulusal bayram ve genel tatil günleri çalışma yapılıp yapılmayacağı konusunda herhangi bir hükme yer verilmemektedir. Bu gibi durumda İş Kanunu, işçinin rızasını aramaktadır. İş sözleşmesinde ulusal bayram ve genel tatil günleri çalışma yapılıp yapılmayacağı konusunda bir düzenleme yoksa, işçinin kabul etmesi halinde bayram ve genel tatil günlerinde çalışma yaptırılabilecektir.
Tatilden sayılan günler : Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinin ne zaman olduğu, 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanunla hükme bağlanmıştır.Buna göre, yılbaşı 1 gün, ulusal bayram (Cumhuriyet Bayramı) 1.5 gün, Resmi Bayramlar; 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı 1 gün, 19 Mayıs Atatürk`ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı 1 gün ve 30 Ağustos Zafer Bayramı 1 gün olarak belirlenmiştir.Dini bayramlar ise; Ramazan Bayramı 3.5 gün ve Kurban bayramı 4.5 gün olarak tatil kabul edilmiştir.Ulusal bayram günü olan 29 Ekim`de özel iş yerlerinin kapanması zorunludur. Mahiyetleri itibariyle sürekli görev yapması gereken kuruluşların özel kanunlarındaki hükümler saklıdır. 29 Ekim günü özel iş yerlerinin kapatılması gerekirken buna uymamanın müeyyidesi kanunda gösterilmemiştir. Yargıtay da; kanunsuz suç ve ceza olmaz, prensibinden hareketle buna ilişkin davaları reddetmektedir. Ulusal Bayram günü dışında kalan diğer genel tatil günlerinde çalışılıp çalışılmayacağına ilişkin düzenlemeler hizmet akitlerinde veya toplu iş sözleşmelerine konulabilir. Eğer, yazılı hizmet akdi yapılmamışsa veya buna ilişkin bir hükme hizmet akitlerinde yer verilmemişse, işverenler bu günlerde işçilere yasada belirtilen zamlı ücreti ödeyerek çalıştırabilir.
Bayram çalışmasına bir yevmiye verilir,4857 sayılı Kanun kapsamına giren iş yerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak ödenir.Bayram günleri tatil yapmayarak çalışan işçilere normal ücretleri dışında ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenecektir. Görüldüğü gibi, ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışılması halinde, normal ücretinin dışında ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenecektir.Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı iş yerlerinde işçinin elde ettiği haftalık yüzde ücretlerinin altıya bölünmesi ile elde edilen günlük ücrettir. Bu şekilde hesaplanan ücret, Ulusal Bayram veya Genel Tatil günlerinde çalışan işçiye ödenecektir.2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun`da, ulusal bayram ve genel tatil günleri cuma günü sona erdiğinde müteakip cumartesi gününün tamamının tatil olacağı hükme bağlanmıştır. İş Kanununa göre, işçinin yıllık izin hakkını kullanırken, yıllık izine rastlayan hafta tatili ve genel tatil günlerine ait ücreti de ayrıca ödenecektir. Normal ücret, hafta tatili ücreti ve genel tatil ücreti genellikle ay sonunda ödendiği halde, izin ücreti, izin kullanmadan önce peşin olarak ödenecektir.
Hafta tatili ücretiyle karıştırmayın! Hafta tatili çalışması İş Kanununda genel tatil veya bayram çalışmasından farklı düzenlenmiştir. İş Kanununa göre, hafta sonu çalışan işçiye ücreti yüzde elli zamlı ödenir.Örneğin; günlük yevmiyesi 40 YTL olan bir işçi 30 gün üzerinden aylığı 1200 YTL olacaktır. Bir pazar çalışması yapan bu işçiye ayrıce 40 YTL bir yevmiye ve yüzde elli zam ile birlikte 40+20=60 YTL hafta sonu çalışma ücreti ödenecektir. Dolayısıyla işçinin aylığı 1200+60=1260 YTL olacaktır.Haftalık çalışma süresi 45 saat olup, 45 saat çalışan işçiye en az 24 saat ücretli hafta tatili ücreti verilmesi gerekir. İşçi hafta sonu çalışmazsa normal 40 YTL ücretini alacaktır. Bu ücret aylık 1200 YTL ücretin içindedir. Hafta sonu çalışırsa bir yevmiye artı yüzde elli zamlı olarak toplam 60 YTL ücret alır.Buna göre, işçi hafta sonu değil bayramda çalışırsa, artı olarak 40 YTL bir yevmiye alır. Hafta tatilinde olduğu gibi ekstradan bir yüzde elli zam alamayacaktır.
Bayram tatili çalışmalarında İş Kanunu bir yevmiye verileceğini hükme bağlamıştır. Bu asgari ücret miktarı olup, iş sözleşmeleri ile bu miktar istenildiği kadar artırılabilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder