TEŞVİKLİ YATIRIM MALLARININ TESLİMİ VE KDV

TEŞVİKLİ YATIRIM MALLARININ TESLİMİ VE KDV UYGULAMALARI 1998 yılı öncesinde teşvikli yatırım mallarının teslimi KDV den istisnadır değildi.Teşvikli ithal yatırım malları için gümrükte KDV hesaplanıp teminata bağlanıyor, daha sonra bu teminat kadar KDV ödenmesine veya ödenmiş sayılmasına istinaden çözülüyor. Böylelikle yatırımcının KDV yüklenmesi önleniyordu. Ancak teminat mektubu alınması ve çözülmesi sıkıntılı bir süreç olduğu için yatırımcıyı bunaltıyordu.Teşvikli yatırım mallarının yurtiçi alımında KDV doğmasını önleyen bir hüküm olmadığı gibi, teminat vererek veya başka bir şekilde KDV ödemeksizin yurtiçinden yatırım malı almak mümkün değildi.1998 yılında KDV kanununun 13.md teşvik belgesi kapsamındaki makine ve techizatın yurtiçi tesliminde (ve ithalinde) KDV istisnası öngören (d) bendi eklenmiştir.Eklenen bu bent ile yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflerin bu kapsamdaki sadece makine ve teçhizat alımları vergiden istisna edilmiştir. Her ne kadar mükelleflerin bu kapsamdaki alışları için yüklendikleri vergileri indirim konusu yapmaları mümkün ise de,özellikle yeni yatırımlarda katma değer yaratabilmesi uzun süre aldığından ve bu süre zarfında yüklenilen vergilerin fiilen indirimi mümkün olmadığından finansman sıkıntısı yaratmaktadır. Teşvik belgeli yatırımlarda önemli bir girdi olan makine ve teçizatların bu mükelleflere tesliminin vergiden istisna edilmesi, yatırımcıların finansman sıkıntısını hafifleterek, yatırımların teşvikine etken olmuştur. 

KDV İSTİSNASINA KONU OLABİLEN VEYA OLAMAYAN MAKİNA VE TEÇHİZAT İSTİSNA KAPSAMINDAKİ MAKİNE VE TEÇHİZAT Yatırım teşvik belgesine ekli listede belirtilen,Amortismana tabi olan,Mal veya hizmet üretiminde direkt olarak kullanılan makine veya teçhizat ve bu kapsamda kullanılan yazılımlar istisna kapsamındadır.

İSTİSNA KAPSAMINDA OLMAYAN MAKİNA TEÇHİZAT

Yatırım teşvik belgesine ekli listede (X) işaretli olarak yer almayan,

Amortismana tabi olmayan,

Mal veya hizmet üretiminde direkt olarak kullanılmayan (üretilmiş mal veya hizmetin pazarlamasına veya idari faaliyetlere yönelik olan),

Sarf malzemesi veya yedek parça niteliği taşıyan,

1.8.1998 den sonra alınan teşvik belgeleri bakımından belgeyi veren idarece, daha önce alınan belgelerde bu idare veya yatırımın yapıldığı ilin Sanayi ve Ticaret Müdürlüğünce kapsama dahil makine veya teçhizat olduğu kabul edilmemiş olan (veya bu formalitesi yerine getirilmemiş olan) yatırım malları istisna kapsamında değildir.Teşvik belgesi sahibi makine-teçhizat alıcısının, “mükellef” olduğunu ve aldığı makine teçhizatı “indirim hakkı tanınan” işlemlerde kullanacağını vergi dairesinden alacağı bir yazı ile ispat etmesi; satıcıların (ithalatta gümrük idarelerinin) bu yazıyı görmeden ve noter veya YMM onaylı örneklerini almadan KDV istisnası uygulamamaları gerekmektedir.

MAKİNE VEYA TEÇHİZATI KDV ÖDEMEKSİZİN SATIN ALMAK YAHUT İTHAL ETMEK İSTEYENLERİN UYMASI GEREKEN KURALLAR;Teşvik belgesi ekindeki listede yer alan kalemlerden hangilerinin istisna kapsamında olduğunun, belgeyi veren yetkili merci tarafından belirlenmesi gerekir. Yetkili merci, yatırımcının ibraz ettiği teşvik belgesi eki listenin altına bu listenin hangi sırasındaki makine ve teçhizatın istisna kapsamında olduğuna dair şerh koyarak onaylayacaktır.İstisnadan yararlanmak isteyen yatırımcılar, teşvik belgesi ve buna ekli listenin aslını satıcıya veya gümrük idaresine ibraz edeceklerdir.Satıcı belgeye bağlı liste üzerine 

“bu listenin ……sırasındaki ….adet makine ve teçhizat …….tarih ve …….sayılı fatura ile satılmıştır” ibaresini, ithal sözkonusu ise gümrük idaresi “bu listenin ……sırasındaki ….adet makine ve teçhizat …….tarih ve …….sayılı beyanname ile ithal edilmiştir”

şerhini koyacak ve bu şerhi koyan satıcı veya gümrük idaresi şerhi onaylayacaktır.

Teşvik belgesinin aslından ve bu şekilde şerh düşülmüş listeden birer fotokopi, belge sahibi firma tarafından (aslı gibidir anlamında) kaşe ve imza tatbik edilmek suretiyle onaylanarak satıcı veya gümrük idaresine verilecektir.Alıcı yukarıda bahsettiğimiz vergi dairesi yazısını veya bu yazının noter suretli örneğini satıcıya teslim edecek ve satıcıda bu yazıyı saklayacaktır.

İSTİSNA KAPSAMINDA MAKİNE TEÇHİZAT SATAN SATICILARIN VEYA KDV ARANMAKSIZIN İTHALİNE İZİN VEREN GÜMRÜK İDARELERİNİN TABİ OLDUKLARI HÜKÜMLER;KDV siz makine teçhizat alımı ve ithali talebi ile karşılaşan satıcı veya gümrük idareleri belge aslını ve ekindeki şerhli listeyi alıp inceleyerek talebe konu olan malın kapsam dahilinde olduğunu ve listeye konulan makine teçhizatın daha önce alınmamış veya ithal edilmemiş olduğunu anladıktan sonra, KDV siz satış faturasını düzenleyecek yahut KDV siz gümrük beyannamesini işleme koyacaklardır. Ayrıca liste üzerine yukarıda belirttiğimiz notu yazıp onayladıktan sonra belgeden ve listeden çekilmiş ve yatırımcı tarafından kaşe ve imza ile onaylanmış fotokopiyi alarak, KDV siz yaptıkları bu işlemin dayanağı olarak gerektiğinde ibraz etmek üzere saklayacaklardır.

İstisna kapsamında satış yapan satıcıların uyması gereken diğer hususlar ise;Bu satışı, satışın yapıldığı aya ait KDV beyannamesinin 8.tablosunda göstereceklerdir.KDV istisnası uygulayarak satış yapan satıcılar, satışın gerçekleştiği ay KDV beyannamesine 69 nolu tebliğin sonundaki formu doldurup ekleyeceklerdir.

Md.13/d kapsamında uygulanan bu istisna, tam istisna niteliği taşıdığı için, KDV siz satışa konu makine teçhizat için (ithalde,imalde veya alımda) yüklenilen KDV ler, genel hükümler uyarınca normal şekilde indirilecektir.

İstisna kapsamında makine teçhizat tesliminin yapıldığı aya ait KDV beyannamesinde ödenecek KDV çıkmışsa, satıcı bu makine teçhizat için bu ayda veya daha önceki aylarda yüklendiği KDV leri indirimle giderebilmiş, iade gereği veya imkanı kalmamış demektir.

Şayet makine veya teçhizatın istisna kapsamında satıldığı ayda, indirimle giderilememiş KDV varsa satıcının nakden veya diğer vergi borçlarına mahsup şeklinde KDV iadesi alması mümkündür. Satıcı isterse nakit iade hakkından vazgeçerek iade hakkını devrolan KDV satırında göstererek gelecek dönemlerde indirim yoluyla kullanabilir.

Satıcı buna razı olmayarak iade isteyecekse KDV siz sattığı makine teçhizatın temininde yüklendiği KDV yi bilhesap bularak 8 nolu tablodaki yüklenilen KDV  satırında kaydetmek suretiyle iade talepli beyanname düzenleyebilir. Bu takdirde beyannameye 13/d kapsamında KDV siz yaptığı satışların fatura fotokopilerini, veya bu faturalardaki bilgileri içeren listeyi, istisnanın uygulandığı aya ait KDV indirim listesini, iadesi gereken KDV tutarının hesaplanışını gösteren tabloyu ekleyecektir.

İade tutarı 231.000 YTL yi geçmiyorsa, vergi dairesince istenecek diğer bilgi ve belgeler ibraz edilmek suretiyle, inceleme raporu ve teminat aranmaksızın nakden veya mahsup yoluyla iade alınabilir. Bu limitin üzerindeki iade veya mahsup taleplerinin yerine getirilebilmesi için aşan kısım kadar teminat mektubu verilmesi yahut YMM tasdik raporu veya iadeye ilişkin inceleme raporunun vergi dairesine verilmesi gereklidir.