ANONİM ŞİRKETLERDE SERMAYE ARTIRIMI,
YASAL DEĞİŞİKLİK GEREKTİREN BİR SORUN
Yeni TTK anonim şirketlerde sermaye artırımında yeni esaslar
getirmiştir. Konuyla ilgili düzenlemeler TTK’nun 456-472. Maddelerinde
düzenlenmiştir. Eski Kanunda sadece 4 maddede (eski TTK Md:391-394) ve kısa
madde metinlerinde düzenlenmiş bulunan sermaye artırımı konusuna yeni TTK’da 17
maddede, uzun madde metinleriyle ayrıntılı ve tamamen yeni düzenlemelere yer
verilmiştir.Yeni kanun hükümlerine göre anonim şirketlerde sermaye artırımı
aşağıdaki şekilde yapılabilecektir.
·
· İç kaynaklardan yapılan sermaye
artırımı hariç, taahhüt edilmiş olan nakdi sermaye tutarları ödenmedikçe
sermaye artırımı yapılamayacaktır. Ödenmemiş tutarların şirket sermayesi
içindeki oranının önemsiz olması halinde ise bu durum sermaye artışına engel
oluşturmayacaktır.
·
· Sermaye artışına, esas sermaye
sisteminde olan anonim şirketlerde genel kurul, kayıtlı sermaye sistemindeki halka
açık olmayan anonim şirketlerde yönetim kurulu karar verebilecektir.
·
· Esas sözleşme değişikliği için izin
alınması gereken hallerde, izin alınmış şeklinin genel kurulda değiştirilmesi
halinde bu değişikliğin Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca onaylanması gerekir.
·
· Sermaye artırımı kararları 3 ay içinde
tescil edilmelidir, aksi halde geçersiz hale gelir ve tahsil edilmiş artırım
tutarları varsa iade edilir.
·
· Şirket kuruluşundaki fesih davası (TTK
Md:353) ile tescil ve ilan işlemleri (TTK Md:354) sermaye artırımında da kıyas
yoluyla uygulanır.
·
· Sermaye artırımı, yönetim kurulu
tarafından şirket merkezinin (şubeye tahsis edilen sermaye tutarı artırılmışsa
şubenin) bulunduğu yerin ticaret siciline tescil edilir, ilanı gereken hususlar
ilan ettirilir ve (zorunlu kılınacak şirketlerin) internet sayfasına konulur.
·
· Sermaye artırımı öncesinde yönetim
kurulu , açık, eksiksiz, doğru ve dürüst bilgi verecek şekilde bir beyanda
bulunur.Beyanda, taahhüt bilgileri, nakdi ve ayni artırımlar, değerlemeler,
prosedürler, rüçhan hakları vd. detaylara (TTK Md:457/2) yer verilir.
·
· Esas sermaye sisteminde artırılan
sermayenin tamamı ya esas sözleşme değiştirilerek yada iştirak taahhütnamesi
ile taahhüt edilir.Taahhüt, kayıtsız, şartsız, ve yazılı olarak yapılır.
·
· Kayıtlı sermaye sisteminde halka açık
olmayan bir anonim şirkette sermaye artırımı, verilen yetki ve kanun
hükümlerine uygun olarak kayıtlı sermaye tavanına kadar yönetim kurulunca
yapılabilir. Yönetim kuruluna en fazla 5 yıllık bir süre için yetki
verilebilir.
·
· Genel kurul, alacaklıların ve
çalışanların yeni payları edinmelerini sağlamak amacıyla sermayenin şarta bağlı
artırılmasına karar
verebilir.
Rüçhan Hakkı Nasıl Kullanılacak?
Eski kanunda iki satırda ve üç cümlede kısaca düzenlenen rüçhan
hakkı ile ilgili düzenlemeler mevcut ortakların hukukunu koruma amaçlı olarak
yeni kanunda (Md:461) beş fıkrada ayrıntı düzenlenmiştir. Yeni düzenlemenin
genel hatları şöyledir:
·
· Her ortak, ortaklık payı oranında
sermaye artırımına katılabilir.
·
· Rüçhan hakkı ancak genel kurul
tarafından ve şu hallerde sınırlandırılabilir yada kaldırılabilir.
- Haklı sebepler bulunmalıdır (halka
arz, işletmenin kısmen yada tamamen devralınması, iştirak devralınması,
işçilerin şirkete katılmaları gibi).
- Esas sermayenin yüzde %60’ının olumlu
oyu gerekir (kayıtlı sermaye sisteminde aynı oran yönetim kurulu kararında da
aranır).
- Rüçhan hakkının sınırlandırılması yada
kaldırılmasıyla hiç kimseye haklı görülemeyecek fayda sağlanmamalı yada hiç kimse
haksız kayba uğratılmamalıdır.
·
· Yönetim kurulu, rüçhan hakkının
sınırlandırılması yada kaldırılmasının gerekçeleri ile yeni payların
primli-primsiz çıkarılma sebeplerini ve hesaplamasını bir raporla açıklar. Bu
rapor tescil ve ilan edilir.
·
· Yönetim kurulu, rüçhan hakkı kullanımı
esaslarını bir kararla belirler ve pay sahiplerine 15 gün süre verilir.Bu karar
tescil ve ilan olunur, varsa şirketin internet sitesine konulur.
·
· Rüçhan hakkı devredilebilir.
Sermaye Artırımında İç Kaynak-Dış Kaynak Oran Eşitliği Sorunu
Yeni kanunda, iç kaynaklardan sermaye artırımı konusunda özel
bir düzenleme yapılmıştır. Aşağıda yeni düzenlemenin esaslarını özetleyip
sonrasında da uygulamada önemli sorun yaratacağını düşündüğümüz bir konuyu
ayrıca dile getireceğiz.
·
· Şirket bilançosunun pasifinde yer alan
yedek akçelerin serbestçe kullanılabilen kısımlarından oluşan fonlar
kullanılarak iç kaynaklardan sermaye artırımı yapılabilir.
·
· İç kaynaklardan yapılacak
sermaye artırışının dayanağı, onaylanmış yıllık bilançodur. Bilanço
tarihinden 6 aydan fazla bir süre geçmişse yeni bir bilanço çıkarılır ve
yönetim kurulunca onaylanır.
·
· Bilançoda, sermaye artırımına uygun
fonların bulunması halinde, bu fonlar sermayeye dönüştürülmeden, taahhüt
yoluyla sermaye artırılamaz.
·
· İç kaynaktaki fonların sermayeye
dönüştürülmesi yanında AYNI ZAMANDA taahhüt yoluyla da sermaye
artırımı yapılabilir. Ancak bu durumda, iç kaynaktan yapılacak artış ile
taahhüt yoluyla artışın AYNI ORANDA olması zorunludur. Aksi halde TTK
Md:462/3. maddenin mevcut hali nedeniyle iç kaynaktan sermayeye dönüştürülecek
tutarlar ile yeni taahhüt şeklinde sermayeye eklenecek tutarlar tek bir genel
kurulda yapılamayacak, birden fazla genel kurul yapılması gerekecektir.İşte SORUN da buradadır, kanun maddesinin
yazımından yada yazımın altında yatan varsayımdan kaynaklanan önemli bir sorun
bulunmaktadır. Kanun maddesi, iç
kaynaktaki fonlardan sermayeye dönüştürülecek tutarlar ile yeni taahhütle
yapılacak sermaye artışının farklı oranlarda ve aynı genel kurulda birlikte
yapılabilmesine imkan verecek şekilde değiştirilmelidir.
Kanunun 462.maddesinin 3. fıkrasının önerimizi karşılayacak şekilde
değiştirilmemesi durumunda, sermaye artırımı yapacak şirketlerin çoğu, sermaye
artırımını ancak 2 genel kurulla tamamlayabileceklerdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder