|
Yılsonu işlemlerinde Katma Değer Vergisi
açısından dikkate edilmesi gereken konular.
|
Bu bülten,
yılsonu işlemlerinde Katma Değer Vergisi açısından dikkate edilmesi
gerekenleri özetlemek ve hatırlatmak amacı ile hazırlanmıştır. Yıl içinde
aşağıdaki işlemlerin yapılmış olması durumunda, ileride sorunlarla
karşılaşmamak için, yapılan işlemlerin uygunluğunun bir kere daha kontrol
edilmesinde yarar bulunmaktadır.
1. Usul Hükümlerine Uyum
Katma Değer
Vergisi Kanunu’nda, usul hükümlerine uyulmamış olması, cezalar yanında bazı
haklardan yararlanılmaması sonucunu doğurabilmektedir. Bu nedenle her şeyden
önce işlemlerin yasalarda belirtilen şekil şartlarına uyulması önem
taşımaktadır. Örneğin;
- Defterlerin
tasdiklerinin zamanında yaptırılmış olması ve defterlerin basılmış olması
gerek usul açısından gerekse de KDV indirimi açısından son derece önemlidir.
- Alış / satış
faturalarında KDV oranının gösterilmesi ve tutarının ayrıca yazılmış olması,
belgelerde yer alan KDV tutarlarının kayıtlara doğru alınıp alınmadığı gibi
konular, önemli sonuçlar doğurabilmektedir.
- Faturaların
süresinde kesilmiş olması önemlidir. Geç düzenlenen faturaların dönem
kaymalarına neden olmaması gerekir.
- Katma değer
vergisi ile ilgili olarak tek düzen hesap planında yer alan 191 ve 391
hesaplarının kullanılması şarttır. Benzer şekilde, devreden KDV tutarı her
dönem için ayrı ayrı görülebilecek şekilde kayıtlarda yer almalıdır.
2. Yapılan Giderlerin KDV Açısından
Değerlendirilmesi
a) KKEG
Kurumlar Vergisi
Kanunu’na göre gider olarak değerlendirilmeyen tutarlar kayıtlara alınırken,
söz konusu tutarların içerisindeki KDV’nin de ayrıca değerlendirilmesi
gerekmektedir.
b) Bağış ve yardımlar
Kurumlar Vergisi
Kanunu’nun 10. maddesinde bedelsiz verilen ayni ve nakdi değerlerin gider
yazılmasına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Öte yandan, Katma
Değer Vergisi Kanunu’nun 17. maddesiyle, bedelsiz bazı teslimler katma değer
vergisinden istisna edilmiştir. Bu maddede yer alan istisna düzenlemesi,
istisnaları hariç, kısmi istisna niteliğindedir.
Katma Değer
Vergisi Kanunu’nun 30. maddesinde yer alan düzenleme gereği, vergiden istisna
edilen teslimler nedeniyle yüklenilen KDV’nin indirimi mümkün değildir. Bu
çerçevede indirilemeyen KDV tutarı gider olarak dikkate alınacaktır.
Gelir ve Kurumlar
Vergisi Kanunlarının yukarıda belirtilen maddelerinde yer alan indirim, bazı
bağışlarda sınırsız olmasına karşılık, bazı bağışlarda belirli sınırlar
içinde mümkün bulunmaktadır. Bu nedenle hem indirilecek KDV tutarının, hem de
gider yazılacak KDV tutarının belirlenmesinde bu konuya dikkat edilmelidir.
c) İmha edilen mallar
113 seri no.lu
KDV Genel Tebliğinde, KDV Kanunu’nun 30/c maddesinde; deprem sel ve Maliye
Bakanlığı’nın yangın sebebiyle mücbir sebep ilan ettiği yerlerdeki yangın
sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait KDV’nin indirim
konusu yapılamayacağı hükme bağlanmıştır.
Dönem sonlarında
imha edilen mallarla ilgili düzeltmenin yapılıp yapılmadığına bakılması
gerekmektedir. İmha edilen mal mevcut ise ve düzeltmesi de yapılmamış ise bu
konuda mutlaka değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Bu çerçevede,
zayi olan mallara ait yüklenilen ve daha önce indirim konusu yapılan KDV’nin,
imha tarihini kapsayan vergilendirme dönemine ait 1 no.lu KDV beyannamesinin
“İlave Edilecek KDV” satırına dahil edilmek suretiyle indirim hesaplarından
çıkartılması gerekmektedir.
Bu konunun aksine
hareket etmek isteyen firmaların beyannamelerini ihtirazı kayıtla vererek
konuyu yargıya taşıma olanağını değerlendirmeleri gerekmektedir.
d) Fireler
Maliye Bakanlığı
tarafından yayımlanan 08.08.2011 tarih ve 60 sayılı Katma değer Vergisi
Sirküleri’nde, mallarda değer kaybının ve yüklenilen KDV’nin indirim hakkının
üçlü bir ayrım çerçevesinde (zayi olma, kısmi değer düşüklüğü ve fire)
değerlendirildiği görülmektedir.
Fire, bir malın
imalat sürecinde veya tüketiciye arzına kadar kendi doğal akışı içinde
uğradığı fiziksel kayıp olarak tanımlanmaktadır.
İmalat sırasında
veya sonrasında meydana gelen firelerin zayi olan mal kapsamında
değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır. Bu durumda, daha önce indirim
konusu yapılan KDV’nin de düzeltilmesine gerek bulunmamaktadır.
Ancak, yasal
düzenleme veya ilgili mesleki kuruluşlar tarafından belirlenen fire miktarını
aşan kayıplara ilişkin giderlerin, Gelir veya Kurumlar Vergisi Kanunlarına
göre kazancın tespitinde indiriminin kabul edilmemesi halinde, bu giderler
dolayısıyla yüklenilen KDV’nin de indirim konusu yapılması mümkün
bulunmamakta ve düzeltilmesi gerekmektedir.
Bu konunun aksine
hareket etmek isteyen firmaların beyannamelerini ihtirazı kayıtla vererek
konuyu yargıya taşıma seçeneğini değerlendirmeleri gerekmektedir.
e) Hurda satışları
KDV Kanununu
17-4-g maddesinde “metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve
atıklarının teslimi” KDV’den istisna tutulmuştur. Söz konusu ürün gruplarının
içeriği ilgili tebliğde açıklanmıştır.
KDV Kanunu’nun
30/a maddesine göre vergiden istisna edilmiş olan malların teslimi ile ilgili
alış vesikalarında gösterilen ve maliyet içinde yer alan KDV indirim konusu
yapılamaz. İstisna teslimin gerçekleştiği dönemde KDV’nin düzeltilmesi
gerekmektedir.
KDV Kanunu’nun
18. maddesi kapsamında istisnadan vazgeçilmesi durumunda ise tevkifat
yapılması gerekmektedir.
f) Çalınan, kaybolan veya yanan
mallar
Çalınan/kaybolan
malların KDV Kanunu’nun 30/c maddesi kapsamında zayi olan mal olarak
değerlendirilmesi gerektiğinden, çalınan/kaybolan veya yanan mallar nedeniyle
yüklenilen KDV’lerin indirim konusu yapılmaması, indirilmiş ise ilgili
dönemde hesaplanan KDV’ye ilave edilmek suretiyle düzeltilmesi gerekmektedir.
KDV Kanunu’nun
30/d maddesinde, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunları’na göre kazancın
tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen KDV’nin
indirilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
g) İthal ürünlerle ilgili gelen
fiyat farklarında KDV
İthal ürünler ile
ilgili olarak yılsonlarında gelen fiyat farkı faturalarında KDV ve gümrük
vergisinin irdelenmesi gerekmektedir.
3. Defter Kayıtlarının Doğruluğu
a) İhraç kayıtlı teslimlerle ilgili
KDV
KDV Kanunu’nun
11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde yapılan düzenlemeyle, ihraç
kaydıyla yapılan satışlarda, teslim tarihini takip eden aybaşından itibaren 3
ay içerisinde ihracatın yapılması halinde tecil edilen verginin terkini
öngörülmüştür. İhracatçılara mal teslim eden imalatçılara iade edilmesi
gereken KDV, ihracat işlemlerinin tamamlanmasından sonra mümkün olmaktadır.
Söz konusu
teslimlerle ilgili muhasebe kaydının ve takibinin düzenli olarak yapılması
gerekmektedir. 192 hesap ile 392 hesabın karşılıklı çalıştırılması,
tecil-terkin işleminin zamanında yapılması, iade alınması durumunda
hesapların düzeltilmesi gerekmektedir.
b) Devreden KDV
Yılsonunda;
a) KDV
hesaplarının kapanmış olduğunun,
b) Devreden KDV
tutarının KDV beyannamesi ile uyumlu olduğunun
kontrol edilmesi
önerilmektedir. Bu tespit edildikten sonra Devreden KDV ile ilgili olarak,
yıl başındaki Devreden KDV ile yıl sonundaki Devreden KDV arasındaki farkın
artması durumunda nedeninin mutlaka araştırılması gerekmektedir.
Devreden KDV’si
bulunan firmaların istisna kapsamında işlemleri varsa ve iade almamışlarsa,
bu konu değerlendirilmelidir. Alınan iadenin düşüklüğünden şüpheleniliyorsa,
bu konunun da araştırılması gerekmektedir.
c) Henüz ulaşmamış faturalar
Katma Değer
Vergisi Kanunu’nun 29. maddesinin üçüncü fıkrası gereği, indirim hakkının,
vergiyi doğuran olayın meydana geldiği takvim yılı ile sınırlı olduğu
unutulmamalıdır.
Bu çerçevede,
ilgili faturanın bir sonraki yıl defterlerine yazılması halinde, faturada yer
alan katma değer vergisinin indirim konusu yapılamayacağına dikkat
edilmelidir.
d) Sorumlu sıfatıyla ödenen KDV
Dönem sonunda
işlemlerin kontrolünde tevkifatın doğru hizmetler ile ilgili olarak doğru
şirketlere yönelik yapılıp yapılmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir. Alt
taşeronlara yaptırılan yapım işlerinde de tevkifat yapılacağı
unutulmamalıdır.
Tevkifatlı fatura
düzenlenmiş ise bunların KDV beyannamesinde beyan edilip edilmediği, beyan
edilmiş ise beyanın doğruluğu kontrol edilmelidir.
Yılsonu
değerlendirmelerinde 2 no.lu KDV beyannamelerinin zamanında ve düzgün şekilde
verildiğinin kontrol edilmesi gerekmektedir.
e) İade hesabı ile KDV
beyannamesinin uyumu
KDV
Beyannamesinin;
- Tam istisna
kapsamına giren işlemler,
- Diğer iade
hakkı doğuran işlemler,
- İhraç kayıtlı
teslimler
bölümlerinde yer
alan istisnalara ilişkin “İadeye Konu olan KDV/Yüklenilen KDV” rakamlarının;
şirketin defter kayıt ve belgelerine istinaden hesaplanan iade rakamları ile
uyumluluğu kontrol edilmelidir.
Tenzil ettirilen
tutarlarla ilgili düzeltmeler yapılmalıdır.
4. Diğer Konular
a) Ciro primlerinde KDV
Sonradan
düzenlenmiş bulunan ciro primi, vade farkı, kur farkı, faiz ve primlerle
ilgili faturalara dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu faturalarda yer alan KDV,
indirim ve iade açısından ayrı ayrı değerlendirilmelidir.
b) Şüpheli alacakların içerisindeki
KDV
Katma değer
vergisinden kaynaklanan bir alacak için karşılık ayrılması düşünülüyorsa,
Vergi Usul Kanunu’nun 323. maddesinde yer alan koşullar ve başta katma değer vergisi
beyannamelerinde beyan edilmesi olmak
üzere 334 seri no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yapılan açıklamalar
çerçevesinde konunun değerlendirilmesi gerekmektedir.
c) Gider yansıtması
Yapılan giderin
aynen yansıtılması durumunda, alımında KDV varsa yansıtmanın da KDV’li
yapılması, yoksa KDV’siz yapılması gerekmektedir. Yansıtma faturasının
tutarının orijinal fatura tutarından fazla olması durumunda, yansıtma
işleminin hizmet sağlanması olarak değerlendirilebileceğine dikkat
edilmelidir.
d) Dönemsel
faturalar
Özellikle
yurtdışına ödenen ve belli bir dönemde (birden fazla ay için) verilen
hizmetleri kapsayan faturalarda iadeye konu işlemler için dönem kaymalarına
indirim de ise yıl geçmemesine dikkat edilmelidir.
e) Faizsiz
krediler için hesaplanması talep edilen KDV
Gelir İdaresi
tarafından verilen özelgelerde, yurt dışındaki finans kurumları haricindeki
şirketlerden temin edilen faiz ödemesi içermeyen krediler için, emsal faiz
üzerinden KDV hesaplanarak beyan edilmesi gerektiği belirtilmektedir. Bu
konunun yıl bitmeden incelenmesinde yarar bulunmaktadır.
|
muhasebe büromuzda karşılaştığımız sorulara hemen bulduğumuz yanıtları burada biriktiriyoruz.
.
16 Aralık 2014 Salı
Kdv - Pwc YMM Recep Bıyık
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder